'Het was een monnikenwerk'
Denkbeeldige vaartocht over rivier
regio • De basis voor het boek legde Piet Mourik drie jaar geleden toen hij een stukje schreef voor de nieuwsbrief van de historische vereniging Ouderkerck op d'IJssel. Daarin schetste hij een beeld hoe zijn woonplaats er pakweg honderd jaar geleden vanaf het water van de Hollandsche IJssel uitzag. "Dat liep een beetje uit de hand. Na de eerste vier pagina's bleef ik maar schrijven."
De denkbeeldige vaartocht begint in IJsselmonde, bij Het Zalmhuis. Mourik staat aan het roer en beschrijft onderweg met veel oog voor detail wat hij allemaal ziet. Dat begint al op de Nieuwe Maas waarop 'houthavens' drijven met soms wel honderden boomstammen. "Die gebruikten ze als heipalen voor de nieuwbouw in Rotterdam." Na bij Krimpen het veer van Van de Ruit te zijn gepasseerd, verschijnen aan zowel de Krimpense als Capelse kant scheepswerven met bekende namen als Van der Giessen, Van Duijvendijk en Hoogendijk. Even verderop bij Ouderkerk aan den IJssel staat molen 'Hoop en Liefde'. Ook komt steenfabriek De Molenplaats voorbij. Mourik: "Langs de IJssel zag je veel van dit soort steenplaatsen waar soms hele families - dus ook kinderen - bezig waren met het maken van de bekende IJsselsteentjes." Tot aan de Waaiersluis bij Gouda staat de Hollandsche IJssel bekend als een 'levende rivier' waar de invloed van eb en vloed goed merkbaar én zichtbaar is. Na de sluis begint het 'dode' stuk: de gekanaliseerde Hollandsche IJssel. "Maar aan deze kant van de IJssel bruist het evengoed van het leven", weet Mourik. Hij komt met leuke weetjes. Bijvoorbeeld over de Haastrechtsebrug, die de Krimpenerwaard met Gouda verbindt. "Die brug lag ooit in Haastrecht en hebben ze naar Gouda verhuisd. Geen idee waarom, maar dat verklaart wel waarom de brug die naam draagt." In Haastrecht lees je meer over het Jaagpad. Mourik: "De rivier is daar recht en smal. Je kon daar met je schip moeilijk laveren. Als er geen wind was, werden de schepen vanaf de kant getrokken door de schipper of een paard. Dat heette scheepsjagen." Net voorbij IJsselstein (bij Lopikerkapel) eindigt de IJssel als een kleine wetering.
Mourik haalde zijn informatie uit zo'n 140 boeken en naslagwerken. Het verhaal vulde hij aan met zo'n 600 (!) foto's, ansichtkaarten, topografische kaarten en andere prenten. "Het was een monnikenwerk, maar tegelijkertijd ontzettend leuk om te doen. Ik ben trots op het eindresultaat."
Het boek 'Historische vaartocht over de Hollandsche IJssel' wordt verspreid via boekwinkels in de plaatsen langs de rivier en is ook verkrijgbaar bij de historische verenigingen en de musea. De kosten bedragen 28,50 euro.