Janke Wagenaar
Een metselaar als directeur
'Zelfontplooiing - 't is wellicht ook goed voor je rimpels'. De tekst van Loesje op de werkkamer van Janke Wagenaar past bij haar: serieus bezig met wat het beste is voor elk kind, maar met ruimte voor humor en relativering. Dat moet ook wel om als basisschooldirecteur het hoofd boven water te houden. "Ja, het is zwaar werk, je hebt veel verantwoordelijkheden, en het salaris is daar niet naar. Daar kun je voortdurend bij stilstaan, maar je kunt er ook creatief mee omgaan. Is er een leraar ziek? Misschien kan er een ouder met onderwijservaring invallen of weet iemand in het cluster raad. Je moet soms buiten de box denken. En niet te veel stilstaan bij hoe je het mórgen weer oplost."
Janke Wagenaar (63) geniet nog elke dag van haar veelzijdige baan, al waren de laatste jaren wel tropenjaren. In 2015 besloot de regionale onderwijsstichting O2A5 drie clusterdirecteuren voor de vijf Leerdamse scholen aan te stellen. Janke werd er daar één van. Tegelijk was de gemeente bezig met een integraal huisvestingsplan en kreeg ze de kans haar droom waar te maken: een integraal kindcentrum van de grond tillen. "Dat biedt de kans elk kind langdurig te volgen, met één pedagogische visie in één gebouw. Dat geeft rust voor het kind en de ouders." Kindcentrum Het Kristal startte met één groep. Intussen vertrok de projectdirecteur voor het jenaplanonderwijs binnen O2A5. Jenaplanschool De Wilgenhoek voer verder onder de vlag van het Leerdamse cluster, met Wagenaar aan het roer. Om een einde te maken aan leegstaande lokalen werd onder haar leiding De Wilgenhoek geïntegeerd in het kindcentrum. "Het schooljaar 2016/2017 was pittig. Verandering geeft altijd weerstand, dus moet je veel uitleggen, maar het biedt ook kansen. Uiteindelijk heeft de verhuizing een flinke groei opgeleverd, van 123 kinderen in oktober 2016 naar 189 nu." Stip op de horizon is de nieuwe school in de wijk Broekgraaf, maar de planning daarvan is vertraagd. Op zijn vroegst in 2022 zal het kindcentrum daarheen verhuizen.
Wagenaar besloot daar niet op te wachten, hoewel het de cirkel van haar carrière mooi rond zou maken. Op haar eerste school in Medemblik was ze als directeur betrokken bij een verbouwing vanwege de samenvoeging van 'haar' kleuterschool met de lagere school, zoals overal in Nederland in 1985. Daar in de Kop van Noord-Holland werd toen al gewerkt aan ontwikkelingsgericht onderwijs. "Dat heeft me altijd aangesproken: niet uitgaan van alleen maar klassikaal onderwijs, maar van de vraag hoe je elk kind verder kan brengen. Soms zijn er belemmeringen die je eerst moet wegnemen voordat een kind optimaal kan leren." Dus toen er in een nieuwe wijk in Amsterdam een nieuwe school voor ontwikkelingsgericht onderwijs startte, rook Wagenaar haar kans. Het was pionieren: "We startten met drie kinderen, toen ik tien jaar later wegging waren het er zeshonderd." Ze was inmiddels met haar gezin verhuisd naar Leerdam vanwege het werk van haar man en besloot te solliciteren bij De Hobbitstee. Ook daar was genoeg te bouwen: "We begonnen in noodlokalen en hebben geknokt voor een nieuw pand. Dat is gelukt."
Behalve het fysieke bouwen loopt ook het bouwen aan een community als een rode draad door haar loopbaan. Als een metselaar zorgt ze voor verband tussen de stenen. "Ik ben me steeds meer gaan realiseren dat je als school niet een apart eilandje vormt, maar in verbinding staat met je omgeving. Met ouders, met andere scholen. Dat is hier in Leerdam de laatste jaren flink van de grond gekomen. We hebben bijvoorbeeld onderlinge afspraken voor als ouders met hun kind willen overstappen naar een andere school. Ook binnen je team is verbinding belangrijk. Ieder brengt zijn eigen talenten mee. Ik verwacht van leerkrachten zelf ook een lerende houding. En ja, dan gaat er weleens iets mis - dat mag." Zoals die keer dat een leerkracht vergat de bussen voor het schoolreisje te regelen. "Hij kwam er pas achter toen we die ochtend met z'n allen stonden te wachten. Het was gelukkig snel opgelost, maar hij voelde zich natuurlijk ontzettend schuldig; het is hem daarna nooit meer overkomen. En later hebben we er hartelijk om gelachen!"
Haar ervaring gaat ze gebruiken als interim-directeur. "Ik ben nu 63 en vind mijn werk nog steeds fantastisch. Maar ik wil toch een stapje terug doen, een beetje afstand nemen. Als ik me nog een jaar of twee kan inzetten voor andere scholen is het mooi." Daarna hoopt ze met haar man te gaan genieten van andere dingen in het leven. "We hebben een aantal vrienden op jonge leeftijd verloren, waardoor we nog meer zijn gaan beseffen dat je dingen niet te veel moet uitstellen."