Soms is er weinig bekend over de wensen van de overledene
'Kom uit de Kist', uit het leven gegrepen
regio • Jeanine Tucker uit Deil, Anita Bos uit Asperen, Anja van Heeswijk uit Leerdam, Antonette van Druten uit Beesd, Thea Douma-Post uit Asch en Jeannelies Lof uit Culemborg zijn onafhankelijke uitvaartondernemers die actief zijn in de driehoek Gorinchem, Culemborg en Tiel. De zes uitvaartvrouwen werken sinds anderhalf jaar nauw samen. "De collegialiteit is groot, elke maand is er gezamenlijk overleg. Dan praten we over zaken waar we tegen aan lopen en wisselen ideeën uit." Ze zijn trots op hun samenwerking. "Die is uniek. We maken soms 'heftige' dingen mee, dan is het mooi om een uitlaatklep te hebben. En als het nodig is, assisteren we elkaar." Door de gezamenlijke contacten ontdekten de uitvaartvrouwen dat mensen het nog altijd lastig vinden om over een begrafenis of crematie te praten. Als er iemand geboren wordt, verheugen we ons daar op en wordt er volop over gesproken. Over een naderend afscheid hebben we het liever niet. "Soms komen we bij families waar vooraf niets besproken is en er dus ook nauwelijks iets bekend is over de wensen van de overledene." Het blijkt nog altijd een gevoelig onderwerp. Veel ouderen vinden het moeilijk om er over te praten. "Ik voel me prima, daar kunnen we het later altijd nog over hebben", zei laatst iemand.
Als dan toch de uitvaart moet worden geregeld, verkeren nabestaanden in onzekerheid. Hoe zou vader of moeder het gewild hebben? Wat moet er op de kaart, wie moeten er worden uitgenodigd, wel of geen kerkdienst, hoe moet de sfeer zijn: vrolijk of juist stemmig, wel of geen bloemen? Nabestaanden zien zich ineens voor tal van beslissingen geplaatst. En zijn het vervolgens soms niet eens met elkaar, karakters botsen en steeds komt de onzekerheid naar voren: 'doen we het zo goed'? Nabestaanden moeten in korte tijd veel regelen en tasten op tal van punten in het duister. Heel ongemakkelijk. Bovendien hebben ze vaak verschillende ideeën over hoe een uitvaart er uit zou moeten zien. Vandaar de suggestie van de uitvaartvrouwen: "Denk er tijdig over na en bespreek deze zaken met elkaar. Het liefst als iedereen nog gezond is, dan ligt het allemaal niet zo gevoelig. Het is zo belangrijk dat de familie op de hoogte is van de wensen van een overledene."
Het zestal benaderde daarom Mirjam Gosselink uit Asperen met het verzoek dit onderwerp in een theatervoorstelling te verwerken om zo het 'taboe' te doorbreken en mensen aan het denken te zetten. In 'Kom uit de kist' overlijdt moeder en vader blijft in verwarring achter met drie dochters. De grote vraag is hoe de uitvaart geregeld gaat worden. 'Kom uit de kist' is een afwisselend verhaal van een familie die geconfronteerd wordt met de dood en daarover niets heeft afgesproken. Er wordt gecremeerd, dat staat vast, maar de weg daar naar toe is best spannend. Er ontstaat dynamiek tussen vader en dochters, er worden beslissingen genomen en steeds merk je de karakterverschillen. De één kiest voor zekerheid, een ander is juist heel creatief, nummer drie wil vooral dat alles harmonieus gebeurt en iedereen vraagt zich voortdurend af: hoe zou moeder het hebben gewild? Volgens regisseur Gosselink worden tijdens de voorstelling van ongeveer drie kwartier de bezoekers aan het denken gezet. "De spelers vragen regelmatig aan elkaar: 'hoe zou jij het later willen hebben'? Dat nodigt het publiek uit om na te denken over hun eigen situatie." De toon van het stuk is vooral luchtig."De nabestaanden zijn druk bezig om dingen te regelen. En dat willen ze zo goed mogelijk doen. Al is het verdriet steeds op de achtergrond aanwezig. Ondanks alles is er ook ruimte voor een knipoog en humor." Na afloop bestaat de mogelijkheid om met de uitvaartvrouwen in gesprek te gaan. Na de première op 10 maart volgt in maart en april een tournee met voorstellingen in De Pluk in Geldermalsen, Dorpshuis Asperen, Crematorium de Linge in Tiel en De Gelderlandfabriek in Culemborg. Meer informatie over de voorstellingen is te vinden op www.de-uitvaartvrouwen.nl. Daar is het ook mogelijk kaarten te reserveren. De uitvaartvrouwen zijn ook te volgen op facebook.