'Misschien kan ik nu anderen helpen'
Het stopt niet vanzelf
Wanhopig waren zijn ouders, broer Dylan en zijn oma's. "We verwachtten elk moment een telefoontje dat het verkeerd was afgelopen met Jason", zegt zijn moeder Elise Strijk. Dat bericht bleef gelukkig uit, maar andere alarmerende berichten waren er wel. Het ziekenhuis dat belde dat Jason buiten bewustzijn was aangetroffen in een park. De politie, dat hij was opgepakt omdat hij onder invloed had gereden. Toen er vervolgens een oproepje van het tv-programma Verslaafd! voorbijkwam, besloot Elise te reageren. De redactie nam al snel contact op. Vader Frank Strijk: "Natuurlijk hebben we getwijfeld of we met onze ellende op televisie wilden, maar we hadden voor ons gevoel geen keus." Lange tijd had de familie niet in de gaten dat er iets grondig mis was. Jason vertelt wat zijn ouders al die tijd niet wisten: "Op school kon ik makkelijk aan softdrugs komen. Uit verveling begon ik met blowen, op mijn dertiende. Ik hád geen foute vrienden, ik wás een foute vriend." Frank: "Achteraf hebben wij veel te lang onze kop in het zand gestoken. We dachten dat het bij de puberteit hoorde, iedereen probeert weleens iets uit. Toen we merkten dat hij echt een probleem had, hebben we wel hulp gezocht. Gesprekken met een ambulante hulpverlener hebben helaas niet blijvend geholpen. Toen Jason voor de tweede keer in het ziekenhuis terechtkwam, hebben we geprobeerd hem te laten opnemen. Maar dat kon niet volgens de regels in de gezondheidszorg, ook al was hij er heel slecht aan toe." En toen stond Peter van der Vorst voor de deur, dit voorjaar om halfzes 's ochtends, voordat Jason naar zijn werk zou vertrekken. Met een cameraploeg erbovenop gaf zijn familie hem de boodschap: je laat je nu opnemen of je staat op straat. Jason zei vrijwel meteen ja. "Omdat ik zo voor het blok gezet werd. In mijn achterhoofd dacht ik: als dat programma is afgelopen, ga ik gewoon lekker verder. Maar na twee weken lukte het me om de knop echt om te zetten." Jason volgde tien weken een strak programma bij Yes We Can Clinics, een jeugdkliniek voor psychische problemen, verslavingen en gedragsproblemen. "De eerste stap die je daar zet is: toegeven dat je een probleem hebt en stoppen met jezelf voor de gek houden", vertelt de inmiddels negentienjarige Herwijner. Het fysieke afkicken was niet het moeilijkste onderdeel. "De macaroni trilde van mijn vork en ik zweette enorm, maar lichamelijk heb ik altijd al wel veel kunnen hebben", zegt Jason nuchter. De grote uitdaging is om niet opnieuw in de verleiding te komen. Na de therapie verhuisde Jason daarom naar een safe house. Daar realiseerde hij zich eens te meer dat hij geluk heeft gehad. "Ik ben mensen tegengekomen die tien jaar verslaafd zijn geweest, geen contact meer met hun familie hebben en met twee ton schuld zitten. Een verslaving gaat niet vanzelf over na de puberteit." Het gaat nu 'over het algemeen goed' met hem. "Ik woon nog in het safe house. In januari hoop ik mijn werk in de bagger weer op te pakken." De tv-uitzending begin deze maand bleef in het dorp niet onopgemerkt. De gemeente greep het programma aan om een avond te organiseren voor alle inwoners. Die werd druk bezocht. En de familie Strijk werd bedolven onder bloemen en kaarten. Frank: "Dat heeft ons enorm goed gedaan en daar willen we iedereen voor bedanken. Sommige mensen kennen we niet eens! We hopen ook dat dit helpt om het taboe op het onderwerp te doorbreken." Want Jason is helaas niet de enige in Herwijnen met problematisch drugsgebruik. In Verslaafd! is te zien hoe Frank een brief van Jason voorleest aan zijn vriendengroep, met een oproep om te stoppen en hulp te zoeken. Op dat moment leek dat weinig effect te hebben. Jason: "Ik weet dat een aantal van hen inmiddels wél hulp heeft gezocht. Ik ga nog steeds met deze vrienden om. Ze respecteren mij en gebruiken niet als ik erbij ben." Voor zichzelf ziet hij in de toekomst een andere rol: "Misschien kan ik als vrijwilliger helpen om met jongeren te praten. Ik heb zelf gemerkt dat alleen iemand die zelf verslaafd is een verslaafde kan helpen. Voor anderen is het heel moeilijk te begrijpen."
Dat laatste bevestigt Jan Willem Poot, oprichter van Yes We Can Clinics en zelf actief verslaafd geweest: "Bij de therapie die wij aanbieden, spelen met name in de eerste drie weken ervaringsdeskundigen een grote rol. Zij delen hun eigen verhaal én laten de andere kant zien: zij zijn het levende bewijs dat een ander leven mogelijk is. Anderzijds ligt onder de verslaving vaak ontzettend veel pijn uit het verleden. Dan zijn ervaringsdeskundigen niet voldoende en zijn zorgspecialisten nodig." Poot heeft ook nog wel een tip voor dorpen of wijken waar drugs een probleem is: "Val jongeren nooit af, maar bied activiteiten aan. Gratis sport of muziek voor kinderen van acht tot twaalf jaar, in een vorm die hen aanspreekt, kan ze een andere basis bieden om op voort te borduren."