Defensie wil komst toren niet opleggen als raad tegen stemt
Weerstand tegen radartoren blijft
asperen • "Wij zijn gewoon proefkonijn", klonk het in de overvolle raadzaal. Bij veel inwoners is onrust ontstaan over de komst van de toren. Ze zijn vooral bang voor stralingsgevaar. Eerdere informatieavonden namen die zorgen niet weg. Op verzoek van de inwoners werd daarom een extra avond belegd, waarop in 'Jip en Janneke-taal' werd uitgelegd waarom de radar uitgerekend in Herwijnen komt en - vooral - wat de gevolgen voor de volksgezondheid zijn. Michel Jongbloed, projectleider van Defensie, liet weten dat ons land twee luchtverdedigingsradars heeft om het luchtruim te beveiligen. Het is de bedoeling dat het station in Nieuw-Milligen verhuist naar Herwijnen en samen met de radar in het Friese Wier heel Nederland gaat bestrijken. Herwijnen krijgt de voorkeur boven Nieuw Milligen, omdat deze locatie in een soort dal ligt en Herwijnen voor een veel betere dekking zorgt. "We hebben gekeken naar een logische plek. In Herwijnen stond al een radar. Dat speelde mee." Bewoners deden er alles aan om Jongbloed over te halen alsnog een andere plek te kiezen. "Waarom drijven jullie dit door? Ga naar de Maasvlakte of een andere plek waar geen mensen wonen." Maar Jongbloed benadrukte dat defensie vasthoudt aan deze locatie, al drukt men het plan vrijwel zeker niet door als de raad niet akkoord gaat.
Professor dr. ir. Peter Zwamborn van TNO legde uit dat de straling van de radar geen gevaar oplevert. Zwamborn – een autoriteit op dit gebied – vertelde dat als de radar normaal 'draait' inwoners geen risico lopen en de enige voorzorg is dat werknemers dan niet op het platform mogen komen. De radar in 'staring mode' – gericht op een object – zorgt voor een piekbelasting. "Dan moet je op 25 meter hoogte op 250 meter afstand blijven. Maar wie staat er zo hoog? Trouwens: als de radar minutenlang op één object gericht is, hebben we andere zorgen", aldus Zwamborn die benadrukte dat zelfs zo'n belasting ongevaarlijk is. "Het is volgens de normen niet toegestaan, maar u valt niet dood neer. Uw lichaamstemperatuur gaat alleen omhoog." De inwoners waren niet overtuigd, staken dat niet onder stoelen of banken en dat leidde tot irritaties. Aanwezigen wezen op de strengere normen die sommige andere landen hanteren dan de internationale ICNIRP-richtlijnen die Nederland aanhoudt. "Dat zijn politieke besluiten", aldus Zwamborn. Hij was evenmin onder de indruk van de resultaten van onderzoeken die de inwoners aandroegen. "Ik ben wetenschapper en ga alleen uit van dingen die bewezen zijn." Inwoners wezen op de aanwezigheid van de KNMI-radar - ook aan de Broekgraaf - de UMTS-masten en de 120.000 schepen die jaarlijks over de Waal varen en uitgerust zijn met radar. "Wat voor cumulatieve gevolgen heeft dat mengelmoesje van stralingsbronnen?" Zwamborn: "Dat weet ik niet, waarschijnlijk heeft dat minimale invloed."
Op verzoek van de inwoners was Mathieu Pruppers van het RIVM aanwezig. Hij bevestigde de uitleg van Zwamborn. "Direct gevaar is er niet en over de gevolgen op langere termijn kunnen we niets zeggen. Tegen mijn vrouw zou ik zeggen: 'ga maar rustig slapen'." De zaal: "Dat is vroeger vaker gezegd." Hun verzoek om een nulmeting van de straling - voor de komst van de radar - werd door Jongbloed gehonoreerd. Ook worden de metingen van defensie na de komst van de installatie waarschijnlijk openbaar. Langdurige monitoring van de gezondheid heeft volgens de GGD in een klein gebied als Herwijnen geen zin. "Over tien jaar blijkt dat we gelijk hadden, maar dan zijn we er niet meer", somberde een inwoner. De suggestie van CU-raadslid Linda van Willigen om de situatie te toetsen volgens strengere normen kreeg bijval. Zodat de hoop van de inwoners nu gevestigd is op de plaatselijke politiek. "Waarom zou de raad hier in vredesnaam mee akkoord gaan?" Wethouder Ed van Sambeek verwacht dat de raad in oktober het definitieve besluit neemt.
André Bijl