Over de Koningsdagtraditie in de regio - of het gebrek daaraan
Van Oranjekoorts tot Oranjedip
regio • In de stad Vianen - 20.000 inwoners - zijn slechts pakweg tachtig inwoners donateur van Oranjevereniging Vianen. Hoe komt dat? Voorzitter Margot Stolk weet het ook niet. Is het gebrek aan traditie? Misschien. "In sommige dorpen ben je vanaf je geboorte zo'n beetje lid van de Oranjevereniging. Dat hoort er gewoon bij. In Vianen is dat niet zo." Terwijl: aan de hoogte van de bijdrage zou het niet moeten liggen. Die kunnen donateurs van Oranjevereniging Vianen nota bene zelf bepalen. De meeste mensen betalen zo'n 7,50 euro op jaarbasis. Maar 5 euro mag bijvoorbeeld ook. Aan het animo voor Koningsdag ontbreekt het niet in de Vrijstad, vindt Stolk. De Reigermarkt is bijvoorbeeld ontzettend populair. "Mensen staan om half 5 voor de poort om het mooiste plekje te bemachtigen." En ze herinnert zich nog goed hoe de stemming in de stad was, toen het vorige Oranjecomité Vianen kopje onder ging en er dat jaar vrijwel geen activiteiten waren. "Het gemeentebestuur heeft toen veel ontevreden reacties gekregen."
Maar toch. Oranjevereniging Vianen worstelt om het hoofd boven water te houden. Vorig jaar sloot de vereniging af met rode cijfers. Zo'n 300 euro. Stolk: "Dat is nog nooit gebeurd, sommige van onze eigen leden moesten enkele rekeningen betalen. Dat hoort, dat moet niet." Dus heeft het bestuur dit jaar moeten besluiten tot een iets versoberd programma. Niet twee clowns, maar één clown. Dat werk. Met een nieuw onderdeel – een loterij – hoopt de vereniging weer wat geld in het laatje te krijgen. Voor 0,50 eurocent kunnen mensen in de centrale tent aan de Voorstraat een lootje kopen tijdens Koningsdag, ze maken hiermee kans op allerlei prijzen die door de lokale middenstand beschikbaar zijn gesteld. "Zo hopen we weer wat extra geld te verdienen." Alle beetjes helpen, dat is duidelijk. Moet Oranjevereniging Vianen niet gewoon de handdoek in de ring gooien? Stolk vindt van niet. "Je kunt altijd zonder, maar Koningsdag is wel een Nederlandse traditie. Zeker een activiteit als de Reigermarkt in Vianen, dat moet gewoon blijven bestaan. En als ik elk jaar die blije kopjes van die kinderen op het kinderplein zie, dan weet je waarvoor je het doet."
Betere tijden
In Werkendam zijn er juist weer betere tijden aangebroken voor de Oranjevereniging. Sinds januari vorig jaar is er een volledig nieuw bestuur. De vereniging kent nu zeven bestuursleden en dertien vrijwilligers in de activiteitencommissie, zegt voorzitter Anne-Marie Groeneveld. Zij meldde zichzelf nadat het vorige bestuur de noodklok had geluid. "In een oproep in de krant stond dat de Oranjevereniging zou verdwijnen als er geen nieuw bestuur gevormd zou worden", vertelt ze. "Ik vond de Oranjevereniging altijd al een leuke vereniging en ik heb me toen naar aanleiding van dat bericht gemeld. In eerste instantie als vrijwilliger, maar ik werd gevraagd om voorzitter te worden. Via mijn eigen connecties heb ik weer andere mensen gevraagd om toe te treden tot het bestuur. Dat ging eigenlijk vrij eenvoudig. We zijn een groep jongere mensen, die trekken elkaar toch aan. En ook anderen voelden zich geroepen na die noodoproep van het oude bestuur." Hoe de Oranjevereniging laatst een nieuwe penningmeester zocht is een vergelijkbaar succesverhaal. "Binnen een paar telefoontjes hadden we die gevonden", zegt Groeneveld. Het tekent hoe Koningsdag leeft in Werkendam. De Oranjevereniging kent zo'n duizend leden en vanaf donderdag is het drie dagen feest. "Mensen kijken er echt naar uit, want zoveel feesten worden hier niet georganiseerd. Ook op het programma voor dit jaar horen we weer veel goede reacties uit het dorp."
Groeneveld wijst bovendien op de saamhorigheid die Koningsdag in Werkendam teweeg brengt. "Als bestuursleden onderling hebben we het gezellig met elkaar, dat is belangrijk. En met Koningsdag werken we samen met Kozakken Boys, die tijdens de feestavonden de horeca voor zijn rekening neemt. Twee verenigingen werken dan samen om iets moois neer te zetten."