Nederlandse delta is kraamkamer
alblasserwaard • De Nederlandse delta is een kraamkamer van vogelsoorten die onder druk staan (zie het artikel hiernaast). 'De EU eist met haar Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn dat wij beschermende maatregelen treffen om soorten in stand te houden. Om hieraan te voldoen heeft ons land per 1 januari 2016 het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer ingevoerd.'
Het stelsel richt zich vooral op weidevogels. Gebiedscollectieven in gebieden die geschikt voor weidevogels zijn, ontvangen subsidie. Op voorwaarde dat men speciale beheermaatregelen neemt voor het 'weidevogelkerngebieden': landerijen met een hoog waterpeil, greppels, plasdras, zachte oevers, nestbescherming, laat maaien en geen mest gebruiken – of hooguit ruige mest. Minimaal bemesten zorgt ervoor dat er een afwisselende vegetatie ontstaat.
Als de weidevogels terugkeren van de trek moeten de percelen drassig zijn. 'Sinds 2016 zijn er meer dan 100 plasdrasgebieden op boerenland aangelegd. Zonnepompen zorgen ervoor dat het land van 15 februari tot 15 juni onder water staat. De boer krijgt een vergoeding voor inkomstenderving van gemiddeld 2000 euro per hectare.'
De afspraak is dat er in de periode tot 2027 nog eens honderd van die vochtige gebieden bij komen. Daarnaast maakt de provincie plasdras op eigen weilanden. 'Percelen met kruidenrijk gras, met een lage mestgift. In natuurreservaten gaan de maatregelen verder, daar verhoogt het waterschap het waterpeil.'
Steeds meer boeren gaan volgens de provincie over tot agrarisch natuurbeheer. 'Met trots produceert men in de Alblasserwaard Grand Cru-kaas. Het kruidenrijke grasland daar daarvoor nodig is, komt ten goede aan de weidevogels.'
De provincie constateert dat boeren het beschermen van grutto, kievit en scholekster in toenemende mate als een maatschappelijke taak zien. 'Ze krijgen er geld voor, maar vinden het vaak ook gewoon leuk. Er wordt druk geëxperimenteerd met 'peilgestuurde drainage'. Daarmee kan in natte periode het peil iets naar beneden worden gebracht en in droge perioden juist omhoog.'
'De belangrijkste overweging om op deze manier aan peilbeheer te doen, is dat de bodemdaling en de oxidatie van het veen op deze manier wordt vertraagd. Oxidatie van veen brengt CO2 in de atmosfeer, terwijl in Parijs is afgesproken om de uitstoot drastisch te beperken.'
Natuurreservaten en agrarisch natuurbeheer zijn wat betreft de provinciale overheid slechts een deel van de oplossing. 'Ongeveer twintig procent van de eieren wordt opgegeten voordat ze uitkomen. Als het een kuiken wel lukt om uit het ei te kruipen, dan wordt het in veel gevallen alsnog opgepeuzeld.'
'Uit onderzoek blijkt dat de predatoren beschermende maatregelen voor weidevogels herkennen. Een stukje ongemaaid weiland is als het ware een buffet. Wat valt daartegen te doen? Predatoren bejagen? Het bestrijden van de ene soort leidt tot bevoordelen van de andere soort. Het is zoeken naar balans. Als je de vos wilt aanpakken, dan moet je ze ook allemaal afschieten – en die stap durft niemand te bepleiten.'
Als mogelijke tussenoplossing noemt de provincie het plaatsen van schrikdraad rond concentraties van nesten. 'Al biedt dat geen bescherming tegen roofvogels en het is ondoenlijk om alle weidevogelskerngebieden te omheinen.'