Bouwbranche baalt van lange en trage procedures
'Woningbouwbeleid slaat de plank mis'
molenlanden • De Hoeken in Hoornaar, Bleskensgraaf West en Langerak Zuid; drie projecten in de gemeente Molenlanden waarbij protesten en bezwaren van omwonenden ervoor zorgden dat de (nieuwbouw)plannen van de initiatiefnemers forse vertraging opliepen en waar al maanden of jaren voor de buitenwereld geen enkele beweging in zit. Een belronde langs diverse sleutelfiguren onder projectontwikkelaars, architecten en initiatiefnemers van nieuwbouwprojecten in Molenlanden levert bezorgde, gefrustreerde én genuanceerde uitspraken op. Zij reageren anoniem, omdat ze bij het realiseren van bouwprojecten afhankelijk zijn van de gemeentelijke overheid.
"Het lijkt alsof je eerst een buurtbarbecue moet houden om het met iedereen in de omgeving eens te worden", stelt één van hen. "De gemeente stelt als je een verzoek om te bouwen indient eerst de vraag: 'Heb je dit met de buren overlegd?'. Terwijl het andersom zou moeten zijn. Het gemeentebestuur geeft in principe groen licht en dáárna ga je het traject met omwonenden in. Want niemand zit op verandering te wachten, zeker niet in zijn of haar achtertuin. Als iedereen het ermee eens moet zijn, komt er niets van de grond. Dat gebeurt nu in Molenlanden. Alles ligt stil. Het beleid slaat volledig de plank mis en dat is voor ons ontzettend frustrerend, zeker als je ziet welke behoefte er aan nieuwe woningen is."
Het is een uitlating die door anderen gedeeld wordt. De rode draad: de gemeenteraad en het college in Molenlanden laten zich leiden door enkele negatieve reacties uit de omgeving, terwijl de overgrote meerderheid positief is. "Dus wat zie je nu? Het aantal zienswijzen en bezwaren neemt toe", constateert één van de geïnterviewden. "Logisch, want ze zien dat het resultaat oplevert. Je legt een goed plan neer, maar er komt weerstand en het gemeentebestuur zegt dan: 'Het kan niet'. Die houding is het afgelopen jaar steeds sterker geworden. Deels komt dat door de nieuwe lokale partij Doe Mee! Molenlanden, die erg op draagvlak hamert. De raad en zeker DoeMee! schieten gelijk op de rem en stellen de tegenstander op een voetstuk. Zaken als het eigen beleid, objectieve ruimtelijke beoordeling, de goedkeuring door overige overheden worden hierbij helemaal niet in ogenschouw genomen. De initiatiefnemer, die op basis van een collegebesluit zijn procedure start en hiervoor vaak vijftien- tot twintigduizend euro investeert, kan op geen enkele bescherming van de raad rekenen. Voorstanders hoor je nooit. Daarnaast komt het door de nieuwe Omgevingswet waarin participatie een belangrijke plek inneemt. Al wordt het begrip participatie niet verder uitgelegd."
Dat leidt voor projectontwikkelaars, architecten en aannemers tot de vraag: wat is participatie nu eigenlijk? Wanneer heb je op een goede en voldoende manier je best gedaan om voor draagvlak in de buurt te zorgen? Bij hoeveel informatieavonden heb je voldaan aan de voorwaarden? De bouwbranche tast daarover nu nog in het duister, want een handleiding over hoe je dat moet doen is er niet. "Natuurlijk is het goed om een plan te bespreken met de buurt", benadrukt een aannemer. "Maar als er honderd mensen tijdens een informatieavond enthousiast zijn en drie of vier niet, dan kunnen ze het nu toch tegenhouden. Je kunt niet iedereen tevreden krijgen; we leven met zeventien miljoen mensen op een klein stukje aarde, dus dan moet je geven en nemen. Nu is het zo dat als iemand goed gebekt is en de politiek weet te bereiken, dan laten de gemeenteraadsleden hun oren daarnaar hangen."
Wat meerdere geïnterviewden naar voren brengen: de woningnood is hoog, dus haast is geboden. Even rondkijken op Funda onderstreept dat beeld; als je tonnen te besteden hebt, zijn er voldoende mooie panden, maar tot 250.000 euro is het aanbod zeer schaars. Een ander geluid: de traagheid wordt mede veroorzaakt door de onderbezetting op de afdeling Ruimtelijke Ordening in de ambtelijke organisatie. "Dat is een achterliggend probleem: er is daar een tekort aan medewerkers."
Natuurlijk is er ook de nuance. Zo stelt een andere geïnterviewde dat dit probleem niet specifiek is voor Molenlanden. "Het speelt landelijk en hangt samen met de steeds verder gaande individualisering. Woningbouw, natuurlijk, heel belangrijk, maar niet in onze achtertuin. Dan gaan we van alles verzinnen om het tegen te houden." Streven naar draagvlak kan daarnaast ook goede resultaten opleveren, laat één van de benaderde ondernemers weten. "Onlangs nog hebben we met een bouwplan waar weerstand tegen was na intensief overleg met de buren toch overeenstemming bereikt. Dat voorkwam een ellenlange en dure bezwaarprocedure. Wij laten ons niet afschrikken door participatie, wij denken in kansen."
Tegelijkertijd signaleert ook deze ondernemer een spanningsveld rond participatie en draagvlak. "Voordat je zo'n traject aangaat zou een gemeentebestuur wel bereid moeten zijn om aan te geven of men bereid is om mee te werken. En op een gegeven moment moet de raad het lef hebben om, als er een goed participatietraject is geweest en aan alle voorwaarden is voldaan, met een plan in te stemmen, ook al zijn er nog tegengeluiden van omwonenden. Ik heb wel het gevoel dat in Molenlanden het gemeentebestuur zich daarvoor durft in te zetten." De behoefte aan een gemeenteraad die de knoop durft door te hakken, ook als niet iedereen het ermee eens is; dat geluid komt vaker terug. "Nu zijn bestuurders bang om fouten te maken, maar er moet iemand boven de partijen staan om het algemeen belang in de gaten te houden."
Geurt Mouthaan