'In deze polder raken hemel en aarde elkaar'
Brandwijkse schildert met textiel
brandwijk • Sjanie werd geboren in Brandwijk, verhuisde als tiener naar Amsterdam en kwam later in Oostenrijk terecht. Heimwee naar de Alblasserwaard heeft ze nooit gehad.
In Oostenrijk trouwde Sjanie en werd ze moeder van drie zonen. Tegenwoordig woont ze in Duitsland. De knotwilgen, bermen vol fluitenkruid en vergezichten uit haar geboortestreek vormen nog steeds een inspiratiebron, maar ze is wel blij dat ze is weggetrokken. "Kunst leeft niet in de waard, dat heb ik als kind gemist. Wat je doet moet nut hebben, vindt men hier. In mezelf moet ik daar nog steeds tegen strijden. Iedere keer dat ik het overwonnen heb en het resultaat zie denk ik: zie je, het is goed. Ik ken die strijd, ga er steeds weer tegenaan. Een knoop aannaaien is erg nuttig, maar hij kan er morgen weer afvallen, of niet?"
Behoudend
We zitten in het bijgebouw van de gereformeerde kerk van Brandwijk-Molenaarsgraaf, op steenworp afstand van haar geboortehuis. Binnenkort zal ze hier exposeren. Ze vertelt: "Heimwee naar de Alblasserwaard heb ik nooit gehad. Ik heb wel het contact met vrienden en familie goed bijgehouden. Maar ik ben in Duitsland zo geworteld dat ik niet meer weg wil. Ik was er bang voor dat als ik er weer tussen zou zitten, ik automatisch in oude patronen zou terugvallen. Daarom wilde ik weg." Waar had ze dan precies moeite mee? "Je mag je hoofd niet boven het maaiveld uitsteken, dat heb ik als negatief ervaren. En de zuinigheid. In Duitsland is men royaler."
Ze heeft ook veel goeds meegekregen uit de Hollandse polder. "Dat je moet waarmaken wat je zegt en anders je mond moet houden bijvoorbeeld." De schoonheid van de Alblasserwaard vindt ze geweldig. "De Donk in Brandwijk, de molens, de rust, het ver van je af kunnen zien, het open landschap. In deze polder raken hemel en aarde elkaar. Licht is erg belangrijk voor me."
Zelf verven
In haar Duitse tuin kunnen buren haar aan het werk zien met lappen en potten verf. "Ik verf zelf mijn stoffen, dat doe ik meestal buiten. Alleen door het zien van kleuren komen al beelden, met de beelden komen woorden, dat kan ik niet verklaren. Veel textiele werken gaan gepaard met een gedicht. Soms komen er ook tonen bij, muziek. Waarom ik zelf verf? Omdat ik stof de kleur wil geven die ik in mijn hoofd heb. En kant en klare stoffen verschieten vaak. Zoals ik het maak, zo moet het zijn; ik wil niet dat het na een jaar heel andere kleuren zijn." Als de stoffen eenmaal geverfd zijn, bewerkt ze die nogmaals. "Ik leg er bijvoorbeeld bladeren op die een vorm achterlaten. En ik beschilder ze vaak ook nog."
Sjanie schildert met lapjes stof, weet zelfs de lichtval op het water te vangen, de sfeer van een landschap, de teerheid van bloemen. De ene keer ontstaat een abstract werk, de andere keer een figuratief doek. "Ik heb geen plan van tevoren. Soms maak ik een heel grove schets, de rest laat ik gaan. Het ontstaat. Het is naar jezelf luisteren. Ik kan het niet verklaren, je krijgt het, het gaat door je heen." Haar passie voor kunst en textiel ontstond in Amsterdam. "Ik begon met het maken van klassiek patchwork. "Ik ben steeds verder afgeweken van het klassieke. Toen ik alle regels kende, heb ik me vrijgemaakt van de regels."
"Het maken van kunst is enorm bevredigend. Toen ik nog als verpleegkundige in de operatiekamer werkte, was kunst maken een manier om uit de ellende te stappen die ik daar zag. Als ik een werk klaar heb, voelt dat heerlijk. Er is weer wat gegroeid. Elke kunstvorm is ook een stuk verwerken."
Expositie
Op vrijdag 7 juni opent Sjanie haar expositie in de gereformeerde kerk van Molenaarsgraaf-Brandwijk (Gijbelandsedijk 54) in Brandwijk. Vanaf 19.30 uur is er een avond met muziek, zang en poëzie. Sjanie zal vertellen over haar werk. De titel van de expositie luidt: 'Een kijk waard'. Een lange versie van dit interview staat op: www.hetkontakt.nl.
Anne Marie Hoekstra