• Deelnemende kunstenaars aan ‘Feasts on Papers’, in het midden Annita Smit uit Zaltbommel.
• Deelnemende kunstenaars aan ‘Feasts on Papers’, in het midden Annita Smit uit Zaltbommel. Foto: aangeleverd,

'Alles is indrukwekkend aan China'

Exposeren in het land van papier

bommelerwaard • Eigenlijk was er in juli een vakantie met auto en tent naar de Noord-Spaanse kust gepland. Maar toen eind juni de eervolle uitnodiging uit Shanghai kwam om deel te nemen aan een grote internationale tentoonstelling van papierkunst, bedacht Annita Smit zich geen moment.

Na vele exposities kriskras door Europa, lonkte nu China. Eind augustus vertrok ze voor drie weken, aan de vooravond van de viering van 70 jaar Volksrepubliek en met heftige betogingen in Hong Kong.

"De visumaanvraag was nog een behoorlijke horde," zegt Smit, weer terug in haar atelier in Pand 9. "Het was ingewikkeld en was soms ronduit ergerniswekkend. Wat ze allemaal niet van je moeten weten, onbegrijpelijk vaak! Dan merk je dat je ook afreist naar een politiestaat."

Eenmaal in het land zelf merkte ze evenwel weinig van controle, behalve bij de grensovergangen en verplaatsingen tussen grote steden. "Je kon je vrij bewegen binnen de vooraf opgegeven kaders. Ook bezoeken aan kunstenaarsprojecten meer in de marge van de samenleving leverden geen problemen op. Zolang politiek niet aan de orde komt."

Onvergetelijke reis

Het leverde een onvergetelijke reis op naar een land dat zich ontwikkelt tot de tweede supermacht naast Amerika, met een curieuze mengeling van westerse techniek, rauw staatskapitalisme, een eigen soort 'socialisme' en traditionele waarden en normen ontleend aan het confucianisme. Alles is indrukwekkend aan China, de afstanden, het oneindig aantal mensen, de smakelijke keuken, het chaotische verkeer, de bewogen geschiedenis van de afgelopen 150 jaar.

"En tegelijk wonen daar mensen zoals jij en ik, die het voor hun kinderen een beetje beter willen hebben en aan het einde van de werkdag in groepjes dansen in het park, een kaartje leggen of tai chi beoefenen," aldus Smit.

De papierbiënnale in Shanghai werd gehouden onder de titel 'Feasts on Paper'. De locatie was een gloednieuw en schitterend museum in het buitendistrict Fengxian op zo'n 45 kilometer afstand van het centrum. En een feest was het, met papierkunst van hoge kwaliteit, gemaakt door kunstenaars uit landen op alle continenten, menigeen verbonden met IAPMA, het internationale gezelschap van papiermakers en papierkunstenaars.

Zo presenteerde Chi Yuwen uit Taiwan zijn 'Water Girl', een figuur van drie meter hoog bij twee meter breed. De jonge kunstenaar Barbara Mydlak uit Polen had een indringend kunstwerk gemaakt van zelfgeschept papier dat ze in de zwaar vervuilde Chinese zee had gelegd en vervolgens laten drogen. Annita Smit zelf was aanwezig met 'Identity and Difference', een kunstwerk geïnspireerd op het denken van de Frans-joodse filosoof Emmanuel Levinas. We zijn als mensen in onze genen voor 99,9 procent identiek en toch is ieder mens voor 100 procent uniek. Een statement van jewelste in een cultuur waarin het individu niet telt.

In de dagen rondom de feestelijk opening waren allerlei activiteiten georganiseerd, zoals een bezoek aan de campus van de kunstacademie, met afdelingen als mode, design en muziek. "Het niveau van het kunstonderwijs in China is behoorlijk hoog, afgaande op wat ik gezien heb," zegt Smit. "Ze werken veel met – ook toonaangevende – gastdocenten van over de hele wereld vandaan. Ze zijn heel leergierig. Ik was vereerd met de uitnodiging om volgend jaar les te komen geven, maar denk er nog even over na."

Rondreis

Annita Smit heeft de reis nog niet verteerd. De tentoonstelling maakt na Shanghai nog een rondreis langs enkele andere Chinese steden. Over ruim een jaar keert haar kunst weer terug naar huis. "Maar hopelijk is het tegen die tijd verkocht," zegt ze. Want wat is er mooier dan dat mensen genieten van je papierkunst in het land waar papier circa tweeduizend jaar geleden zijn oorsprong vond.