Bijzondere tentoonstelling aan Waalbandijk 2
Art Nouveau uit Bommelse werkplaats
zaltbommel • Waarom horen we nu pas van het bestaan van Onder de Sint Maarten? Een art nouveau meubel- en koperwerkplaats, die begin 1900 in Zaltbommel op een zolderkamertje in de Ruiterstraat werd opgericht en dat binnen vijf jaar uitgroeide tot een bedrijf met internationale allure.
Deze hele zomer kan iedereen genieten van een bijzondere tentoonstelling met meubels en voorwerpen van Onder den Sint Maarten. De tentoonstelling is te zien in de woning van de voormalige directeur van de gasfabriek, aan de Waalbandijk 2. Te zien zijn onder andere een compleet ingerichte woonkamer en een slaapkamer met bed, kledingkast en kaptafel. De oprichter van Onder den Sint Maarten, Johan Adam Pool ( 1872-1948) wilde dat zijn producten populair en beroemd werden en stuurde zijn interieurs naar tentoonstellingen in heel Europa. De producten werden bekroond met een medaille op een prestigieuze tentoonstelling in Turijn. Het bedrijf verkocht producten in filialen in Parijs, Amsterdam en Rotterdam en leverde meubels en koperwerk in Europa, de Verenigde Staten en Nederlands-Indië. Conservator Roland Gieles weet er smakelijk over te vertellen tijdens een wandeling met rondleiding, die begint in het Stadskasteel en eindigt in de voormalige directeurswoning. De huidige bewoner van dat pand, Erik van Hinthum, is zelf ook groot liefhebber van Onder den Sint Maarten. Hij stelde een deel van zijn huis beschikbaar voor de bijzondere tentoonstelling en kon bovendien zelf ook aardig wat meubels en voorwerpen uitlenen voor een nog completer beeld.
Sinds de opening van de tentoonstelling, die onderdeel is van Cultuurfestival Bommelerwaard, zijn er al meer dan vierhonderd mensen komen kijken. De reacties zijn zonder uitzondering ontzettend positief. En veel Bommelaren vragen zich af waarom ze nooit eerder van dat leuke Onder den Sint Maarten hebben gehoord. "Met deze tentoonstelling hopen we daar verandering in te brengen", zegt Gieles. "In het Stadskasteel hebben we er de ruimte niet voor, dus we zijn heel blij met de locatie aan de Waalbandijk." Wie wil kan daar op vrijdag, zaterdag of zondag tussen 13:00 en 17:00 uur gewoon binnenwandelen (entree: 2,50 euro). Er is altijd een vrijwilliger aanwezig om het hele verhaal over het leven van Johan Pool en zijn mooie avonturen te vertellen.
Onder den Sint Maarten was maar een jaar of vijf in Zaltbommel gevestigd, eerst op de zolder in de Ruiterstraat, later in een oud schoolgebouw op de hoek van de Nieuwstraat en de Lange Strikstraat, als het ware ónder de Sint-Maartenskerk. "In één van de lokalen richtte Pool een toonzaal in, waar meubels en objecten tegelijk te zien waren, dat was heel modern in die tijd", vertelt Gieles. In 1902 kon Pool de noodlijdende meubelfabriek van Amstelhoek in Haarlem overnemen. In die regio woonde een groot deel van de (rijkere) klanten en waren veel meer ambachtslieden beschikbaar. Ook vanuit het buitenland kwam steeds meer belangstelling, maar vanaf 1910 verschoof de interesse naar de ouderwetse stijlen. Na de crisis in de jaren dertig en het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kwam er een einde aan het bedrijf.
Wie het leuk vindt om nog een beetje meer te horen over de geschiedenis van Onder den Sint Maarten, kan meedoen aan de speciale wandelingen, op zaterdag en zondag om 13:30 en 15:30 uur. Een gids staat klaar in museum Stadskasteel Zaltbommel en neemt de deelnemers mee door de Zaltbommelse binnenstad langs enkele Art Nouveau panden. "Echt Art Nouveau panden, zoals van Berlage, hebben we hier eigenlijk niet", vertelt Roland Gieles. Maar onderweg wijst hij wel op veel Art Nouveau details. Zoals de puien van een aantal winkelpanden, waar mooie versieringen in zijn aangebracht. Na de niet al te lange wandeling zijn de deelnemers helemaal in de sfeer. De tentoonstelling maakt het hele verhaal compleet.
Britta Alink