Over de Koningsdagtraditie in de regio - of het gebrek daaraan
Van Oranjekoorts tot Oranjedip
regio • In de stad Vianen - 20.000 inwoners - zijn slechts pakweg tachtig inwoners donateur van Oranjevereniging Vianen. Hoe komt dat? Voorzitter Margot Stolk weet het ook niet. Is het gebrek aan traditie? Misschien. "In sommige dorpen ben je vanaf je geboorte zo'n beetje lid van de Oranjevereniging. Dat hoort er gewoon bij. In Vianen is dat niet zo." Terwijl: aan de hoogte van de bijdrage zou het niet moeten liggen. Die kunnen donateurs van Oranjevereniging Vianen nota bene zelf bepalen. De meeste mensen betalen zo'n 7,50 euro op jaarbasis. Maar 5 euro mag bijvoorbeeld ook. Aan het animo voor Koningsdag ontbreekt het niet in de Vrijstad, vindt Stolk. De Reigermarkt is bijvoorbeeld ontzettend populair. "Mensen staan om half 5 voor de poort om het mooiste plekje te bemachtigen." En ze herinnert zich nog goed hoe de stemming in de stad was, toen het vorige Oranjecomité Vianen kopje onder ging en er dat jaar vrijwel geen activiteiten waren. "Het gemeentebestuur heeft toen veel ontevreden reacties gekregen."
Maar toch. Oranjevereniging Vianen worstelt om het hoofd boven water te houden. Vorig jaar sloot de vereniging af met rode cijfers. Zo'n 300 euro. Dus heeft het bestuur dit jaar moeten besluiten tot een iets versoberd programma. Niet twee clowns, maar één clown. Dat werk. Met een nieuw onderdeel – een loterij – hoopt de vereniging weer wat geld in het laatje te krijgen.
Alle beetjes helpen, dat is duidelijk. Moet Oranjevereniging Vianen niet gewoon de handdoek in de ring gooien? Stolk vindt van niet. "Je kunt altijd zonder, maar Koningsdag is wel een Nederlandse traditie. Zeker een activiteit als de Reigermarkt in Vianen, dat moet gewoon blijven bestaan. En als ik elk jaar die blije kopjes van die kinderen op het kinderplein zie, dan weet je waarvoor je het doet."
Kerkdriel
Deze laatste uitspraak zou zo uit de mond van Leo van Doremaele kunnen komen. Hij is lid van het Oranjecomité in Kerkdriel. Ook daar is het 'roeien met de riemen die er zijn'. Van Doremaele: "We zijn niet meer met zoveel mensen als voorheen. Daarom proberen we de organisatie minder arbeidsintensief te maken, bijvoorbeeld door in plaats van kramen een kleedjesmarkt te houden, en door niet meer zelf hamburgers te gaan staan bakken."
Bij Move, de jongerenorganisatie in Kerkdriel die ook op Koningsdag actief is, doet zich verrassend genoeg het omgekeerde voor. Paul Brekelmans vertelt: "Move is een hechte groep waar jongeren graag bij willen horen. Ze staan te trappelen om mee te mogen doen. Wij kunnen daardoor selectief zijn. Het is belangrijk dat bestuursleden creatief zijn, er tijd in willen steken en weten wat leeft in het dorp."
De kunst is om steeds alert en zelfkritisch te blijven en niet standaard het bestaande programma af te draaien, als daar steeds minder publiek op af komt. Daarom hebben Move en het Oranjecomité dit jaar samen met horecaondernemers de traditionele hardloopwedstrijd vervangen door een obstacle run.
Er zijn meer succesverhalen. In Werkendam is het bestuur van de Oranjevereniging vorig jaar volledig vernieuwd. De vereniging kent nu zeven bestuursleden en dertien vrijwilligers in de activiteitencommissie, zegt voorzitter Anne-Marie Groeneveld. Zij meldde zichzelf nadat het vorige bestuur de noodklok had geluid. "In een oproep in de krant stond dat de Oranjevereniging zou verdwijnen als er geen nieuw bestuur gevormd zou worden", vertelt ze. "Ik vond de Oranjevereniging altijd al een leuke vereniging en ik heb me toen naar aanleiding van dat bericht gemeld. In eerste instantie als vrijwilliger, maar ik werd gevraagd om voorzitter te worden. Via mijn eigen connecties heb ik weer andere mensen gevraagd om toe te treden tot het bestuur. Dat ging eigenlijk vrij eenvoudig. We zijn een groep jongere mensen, die trekken elkaar toch aan."