'Deuren gaan open, er is vuur, eten en drinken...'
Driedubbel feest rond 11 november
zaltbommel • Hoe bereidwillig zijn mensen tegenwoordig nog om te delen? Met die vraag experimenteerde de Utrechtse theatermaker Tjerk Ridder. Met ezeltje Lodewijk wandelde hij van Parijs naar Groningen, in het voetspoor van Martinus van Tours. "Elke dag zocht ik een plek om te eten, mijn tent op te zetten en Lodewijk te stallen. Zo ben ik ook door Zaltbommel gekomen", vertelt Ridder. Hij koestert mooie herinneringen aan dat deel van zijn tocht. "Ik kwam via Brakel en Nieuwaal over de dijk. Ik houd van de lichtheid en energie van rivierenlandschappen. Het was prachtig weer en ik zag de toren van Zaltbommel al van verre."
Aangekomen in de stad werd hij al snel naar het huis van Ton van Balken geloodst. De oud-wethouder zet zich al jaren in voor het Sint Maartensfeest en voor een beeld van Sint Maarten, de schutspatroon van Zaltbommel. Van Balken ontving Tjerk Ridder met open armen en nam hem ook mee naar het atelier van Maria van Gerwen, die het bewuste beeld heeft ontworpen. "Bijzonder om te zien hoe stevig de traditie van Sint Maarten in Zaltbommel staat", vindt Ridder. Hij kwam vorig jaar op 11 november terug om het feest mee te maken. "In mijn geboorteplaats Utrecht wordt het ook gevierd, maar hier in Zaltbommel viel mij de menselijke maat op. Deuren gaan open, er is vuur, eten en drinken... Echt prachtig."
En nu is het weer november en komt Tjerk Ridder weer naar Zaltbommel. Met 'Bonne Route!', zijn voorstelling over de belevenissen tijdens zijn tocht. "Ik heb het reizen nodig om de schoonheid en waarde van alledaagse dingen weer te ervaren. Als 'vreemdeling' kijk ik met andere ogen. Daar heb ik het dan over met mensen die ik onderweg ontmoet, waardoor zij het ook weer beseffen."
Ook de theatervoorstelling zelf wordt geleid door 'ontmoetingen', maar dan met het publiek in de zaal. "De intro is altijd hetzelfde, daarna mogen mensen hun hand opsteken om een thema te kiezen. Daardoor is er minder een scheidslijn tussen mij en hen en komen de verhalen veel directer aan. Ik maak het zo concreet en persoonlijk mogelijk, maar leg ook de link naar macroniveau: hoe gaan we om met de planeet, met energie, met wereldvrede? Zijn we bereid te delen?"
Zaltbommelaren worden voortaan steeds aan die vraag herinnerd als ze via de Boschstraat de stad in komen. Daar wordt immers een dag later, zaterdag 10 november, het beeld van Sint Maarten onthuld dat is gemaakt door Maria van Gerwen.
Ruim een jaar geleden begon zij haar ontwerp om te zetten in realiteit. "Het is opgebouwd uit een combinatie van staal, hout, piepschuim en pur. Daar is een laag was overheen gegaan en na het uitharden heeft de bronsgieter daar wel twintig of dertig mallen van gemaakt. Na het gieten zijn de bronzen delen in elkaar gelast", vertelt Van Gerwen, die zo'n zeven maanden fulltime aan het beeld heeft gewerkt voordat bronsgieter Steylaert aan de slag ging.
Ook het maken van de sokkel was een heel karwei. Het gevaarte van zevenduizend kilo - zo'n tien keer zo zwaar als het beeld - is door aannemer Van der Ven uit Brakel gesponsord en afgelopen week op zijn plaats gezet.
Van Gerwen kijkt uit naar de onthulling. "Het is voor mij als kunstenaar spannend hoe het beeld het doet in z'n definitieve omgeving. Zo zijn er verschillende spannende momenten in het proces. Tijdens het ontwerpen verandert de vormgeving steeds. Als dat dan definitief is en je maakt het in het groot, ga je pas zien of het werkt. Daarna is het omzetten in brons bij de gieter weer zo'n moment. En nu dus de onthulling."
Naaiatelier Elliz in Company heeft met vrijwilligers een groot onthullingsdoek gemaakt dat de toren van Zaltbommel voorstelt. Na het officiële moment zal koperensemble Fohkes een speciaal gemaakte compositie van Sint Maarten spelen en alle klokken in Bommel gaan luiden. En dan moet het echte Sint Maartensfeest nog beginnen.
Janneke Boogaard