'Zonde als niemand die prachtige verhalen meer kent'
Van roversbendes en kasteelschatten
rossum/hurwenen • "Mag die herrie misschien uit?" Met een gepijnigd gezicht roept Robbie Dell'Aira boven de muziek uit die door het huis en de tuin schalt aan de dijk in Rossum. Lachend drukt Rob Reis op een volumeknop en trekt een stekker uit het stopcontact.
Het is duidelijk dat de twee op het eerste gezicht weinig gemeen hebben behalve hun voornaam. Dell'Aira is kunsthistoricus en werkt aan zijn dissertatie over kasteel Waardenburg. Reis kan niet zoveel met ingewikkelde teksten. "Ik ben dyslect, maar dat had vroeger niemand door. Daardoor liep ik vast in mijn studie werktuigbouwkunde. Ik wist trouwens niet eens goed wat dat inhield, maar mijn vader vond dat een goede studie voor mij. 'Dan heb je altijd werk', zei hij. Ik luisterde naar hem, zoals ik de eerste veertig jaar van mijn leven altijd naar anderen heb geluisterd."
Toen Rob daarmee besloot te stoppen, kwam zijn kunstenaarsaard in volle omvang naar boven. Nu is zijn dyslexie één van zijn unique selling points als kunstenaar. Zijn stripachtige tekeningen bevatten vaak tekst. En dat er dan 'shaduw' staat of 'juffvrouw' heeft wel iets charmants.
Niet dat Reis dat unieke handschrift omzet in harde euro's. "Kunst is voor mij de slagroom van het leven. Als ik een tekening verkoop voor een mooi bedrag, ga ik naar de Coöp en koop een biefstukje en een paar biertjes. Meer heb ik niet nodig. Ik hoef ook niet naar het buitenland. Hoeveel huishoudens zijn er in Nederland, tien miljoen? Als de helft daarvan een 'Rob van de dag' bestelt, heb ik het druk genoeg", lacht hij.
De 'Rob van de dag' is een kunstwerk op ansichtkaartformaat, dat op bestelling per post verstuurd wordt. Honderden maakte hij er al. De Robs toveren zonder uitzondering een glimlach op het gezicht van de ontvanger.
Robbie Dell'Aira heeft dat plezier 25 keer mogen ervaren. Want hij vroeg Rob Reis om illustraties te maken bij verhalen uit de streek. "Ik vond het eerst wel spannend, juist omdat Rob zo'n losse stijl heeft. Maar dat past wel bij mijn gedachte om de verhalen voor een breed publiek toegankelijk te maken. En Rob is echt iemand van deze streek, net als de verhalen."
Dell'Aira vond veel van de 'vertelsels' als bijvangst tijdens zijn wetenschappelijke onderzoeken. In zijn kunsthistorische publicaties kan hij er niets mee, dus maakte hij er een apart project van. Eerder deed hij dat al met succes met zijn Kastelenkookboek.
"Het zijn zulke prachtige verhalen, het is zonde als niemand ze kent. Vroeger had je in de Bommelerwaard mensen als Hans Keser die schreven over de lokale historie. Hij leeft helaas niet meer en de interesse in de verhalen werd ook minder. Maar tegenwoordig zie je een opleving, mensen hebben gelukkig weer meer oog voor wat zich in hun directe omgeving heeft afgespeeld."
Afgelopen winter vatte Dell'Aira 25 van die verhalen in elk driehonderd woorden. Vanaf deze week staan ze 25 weken lang in Het Kontakt, daarna zullen ze gebundeld in een boekwerkje verkrijgbaar zijn. Zoals het volksverhalen betaamt is het waarheidsgehalte niet altijd even hoog, maar fascinerend zijn ze zeker.
Zodra hij een verhaal af had stuurde Dell'Aira het vanuit Hurwenen, aan de Waal, naar Rossum, aan de Maas. Een paar dagen later plofte er steevast een envelop bij hem op de mat met de karakteristieke hanepoten van Reis. Daarin een kleurrijke aquarel, waarop met een paar streken een kasteel of ander element uit het verhaal herkenbaar werd neergezet. "Natuurlijk ken ik kastelen als Slot Loevestein wel, maar voor dit project heb ik wel extra foto's en plaatjes opgezocht. Het moet wel kloppen", zegt Reis. Als beelddenker koppelt hij de oude decors moeiteloos aan mannen en vrouwen in spijkerbroek of in een hippie-outfit. Ook de honden en katten die zijn werk typeren figureren erin.
Op de achterkant voorzag Reis het verhaal van Dell'Aira van commentaar. Over een roversbende in Rossum: "1445 kon dat nog. Nu mag je niet eens meer roken & drinken & de belasting ontduiken."
Janneke Boogaard