Aike van Zanten over bijna dertig jaar scheidsrechterschap
'Ik deins voor niemand terug, nooit'
brakel • "Ik kan nergens lopen of ik word herkend. Al loop ik in Scheveningen, dan roepen ze nog 'hé scheids!'" Het is in het geval van Aike van Zanten allesbehalve verwonderlijk. De 60-jarige scheidsrechter is met zijn witte coupe een opvallende verschijning op de voetbalvelden. Dat karakteristieke kapsel heeft hem ook zijn bijnaam opgeleverd; 'witte' of 'de witte'. Hij doet op deze vrijdagavond een openhartige bloemlezing uit zijn bijna dertigjarige loopbaan als scheidsrechter. Over de toernooien in België, waar Van Zanten als enige Nederlander was afgevaardigd. En over zijn achteraf gezien foute keuze om de lage amateurelftallen te gaan fluiten. Nu is er namelijk geen weg meer terug. Iedere week bellen vaste clubs als Roda Boys, Brakel en Zuilichem om te vragen of Aike weer een aantal wedstrijden voor zijn rekening kan nemen. "En daar rekenen ze iedere week op me. Die mensen kan ik gewoon niet in de steek laten, al zou ik best hoger willen fluiten." Ook bij HRC'14 is Van Zanten een vaste waarde. Hij fluit daar de lagere elftallen tot grote tevredenheid van de fusieclub: "Ook de tegenstanders zeggen heel vaak dat hij goed heeft gefloten. Dat hoor je bijna nooit, maar tegen Aike wordt dat wel vaak gezegd. Hij is gewoon resoluut, punt. Thuis of uit, dat maakt niet uit, hij beslist en er is geen discussie mogelijk. Hij trekt één lijn en dat zie je tegenwoordig niet vaak meer."
En laat dat ook precies zijn waar Van Zanten voor staat. "Ik wil zelf alleen maar winnen. En dat is voor mij dat het bestuur en allebei de aanvoerders na afloop zeggen dat ik keurig gefloten heb. Ik ben kei- en keihard en dat weet iedereen ook. Als ik een veld oploop zeggen spelers vaak al tegen elkaar 'zeg maar niks tegen hem, want je hebt gelijk een kaart te pakken'. Ik vind het mooi dat ze dat weten", vertelt hij glunderend.
Maar het overgrote merendeel van het gesprek gaat over respect. Of eerder; het gebrek aan respect. Van Zanten maakte in zijn arbiterscarrière ongelooflijk veel dingen mee waaruit voor hem blijkt dat het respect zeer ver te zoeken valt. Hij vertelt één van de trieste anekdotes: "Een tijdje geleden was er een vriendschappelijke jeugdwedstrijd. De leider kwam naar me toe met de vraag of ik wilde opletten omdat een jongen met leukemie nog even twintig minuten wilde keepen. Ik sta in de cirkel en zeg tegen alle spelers dat ik direct affluit als ik gescheld met die ziekte zou horen." Het vervolg laat zich raden. "We hadden nog geen drie minuten gevoetbald en toen hoorde ik die ziekte al. Ik heb gelijk afgefloten en het rapport is direct naar de KNVB gegaan. Dat soort dingen maak ik regelmatig mee. En het wordt alleen maar erger."
Behalve op het veld, is het volgens Van Zanten ook lángs het veld slecht gesteld met de morele instelling. "Ik werd een tijdje geleden gevraagd om een JO13-team te fluiten, dat zijn jongens van 11, 12 jaar. Bij zo'n wedstrijd staan zo'n vijftig ouders langs de lijn. Dan hoor je niks anders dan 'schop 'm kapot' en over en weer gescheld met ziektes hier en daar. Dan vraag ik me weleens af waarom ik daar nog sta te fluiten. Hebben de mensen helemaal geen respect meer? Dan denk ik echt 'jongens, jullie zijn verkeerd bezig'."
Met die twee treurigstemmende anekdotes in gedachten, werpt de vraag zich op waarom Van Zanten überhaupt nog iedere week de fluit in de mond neemt. Maar de passie voor het fluiten zit hem simpelweg in het bloed. "Ik doe het gewoon heel graag. Als ik bijvoorbeeld Roda Boys 3 tegen Brakel 3 fluit, wordt er doordeweeks al ge-sms't. 'Ai, wij krijgen van jou een penalty'. Kom ik in Aalst aan; 'Scheids, geef ons een penalty, dan krijg je tien glazen bier'. Maar dat vind ik juist mooi, want ik fluit voor niemand. Ik heb schijt aan Brakel, schijt aan Zuilichem en schijt aan Roda Boys. Ik ga niemand helpen, ook al kennen ze je hier allemaal. Ik heb vaak zat meegemaakt dat ik 's avonds in Zaltbommel in een café zat en dat er scheldend iemand naar me toe kwam om te zeggen dat ik ze 'erin' had gefloten. Daar reageer ik dan niet op, maar ik deins ook zeker voor niemand terug, nooit."
Martin van Hemert