'Ik zie koemest weer als een waardevol product'
Mattias Verhoef wordt biologische boer
brandwijk • Vanaf 2 oktober 2019 mag boer Mattias biologische melk gaan leveren. Voordat het zover is, moet hij zijn werkwijze drastisch veranderen. Dat brengt onzekerheid met zich mee.
Aan de keukentafel met rood-witgeruit tafellaken en uitzicht op oude fruitbomen vertelt hij: "Het omschakeltraject duurt anderhalf jaar, voor ons nog tot en met 2 oktober 2019. We stoppen met kunstmest strooien, gebruiken biologisch graszaad en passen geen gewasbeschermingsmiddelen meer toe. Wel spannend."
Proeftuin Veenweiden
Mattias woont en werkt op de boerderij waar hij is geboren en getogen. Het boeren zit in zijn genen. "Ik vind dit een ontzettend leuk beroep. De diversiteit, de afhankelijkheid van het weer, het buiten zijn. En eigen baas zijn." Het besluit komt niet uit de lucht vallen. "We waren al aangesloten bij Proeftuin Veenweiden, een groep boeren die uitproberen hoe zij de ammoniakemissie omlaag kunnen krijgen, waterkwaliteit verbeteren en bodemdaling verminderen. Ik ging nadenken over de gevolgen van onze manier van boeren en vroeg me af: waar willen wij staan?"
Coriene en Mattias namen het bedrijf in 2016 over van de ouders van Mattias. "Ik kwam erachter dat ik al genoeg stikstof in de grond had; ik had teveel eiwit in mijn gras", vertelt Mattias. "Ik besloot minder kunstmest te strooien, mijn eigen gras meer te benutten en minder krachtvoer te kopen. Want krachtvoer komt uit het buitenland, terwijl ik genoeg gras op mijn land heb. Als je meer gras voert, gaat wel je melkproductie omlaag. Zo groeide mijn bedrijfsvoering steeds meer naar de biologische aanpak toe. We hebben al een sobere koe die met meer gras uit de voeten kan." Coriene: "Ons saldo bleef goed, want tegenover de lagere melkopbrengst staan ook minder uitgaven."
Mattias werd zich steeds bewuster van de gevolgen van zijn handelen. "Als ik gewasbeschermingsmiddelen spoot, realiseerde ik me dat ik ook de bij doodde die op de bloemen zat. Toen kwam de fosfaatwetgeving. Dat was een nadenkmoment: kopen we er fosfaatrechten bij of zien we dit als een kans om extensiever te gaan boeren?" Ook Corienes kijk op het bedrijf veranderde. "Ik las een boekje 'Boeren met ontzag' van Wim Schippers, over boer-zijn met respect voor de schepping. Later woonde ik een lezing bij van Schippers. Zijn verhaal sprak me gigantisch aan." Mattias: "Zijn uitgangspunt is dat je dieren moet behandelen naar hun aard, dat er een grens aan wat je van mensen en dieren kunt vragen. Ik vroeg me af: welke productie past bij onze koeien? En is minder gewasproductie misschien gezonder omdat biodiversiteit dan meer kansen krijgt?" Coriene: "Als je minder kunstmest strooit, wordt het bodemleven rijker. Dan ga je terug naar de aard van de schepping."
Trots opzij
Ze vonden het niet makkelijk de omslag te maken. Altijd hadden ze er alles aan gedaan om een optimale grasopbrengst te realiseren. Daarin waren ze succesvol. Coriene: "We moesten onze trots opzij zetten." Mattias: "We zaten op 13 ton, ik streef nu naar de 8 à 10 ton. We willen liever boeren met de natuur. Daardoor zijn we straks nog afhankelijker van het weer. Mijn gras moet het van het bodemleven hebben."
In april volgend jaar zal Mattias zijn koeien biologisch voer gaan geven. Dat is duurder, maar voor biologische melk zal hij beter betaald worden. Hoeveel de koeien bij de nieuwe aanpak zullen produceren, is een spannende vraag. "Wat gaan ze doen? Ze kunnen misschien best 7000 liter produceren, maar als ik het niet goed in de vingers heb misschien 6500 liter."
Er verandert meer. Gif spuiten mag niet meer. "Ik moet met de schop ridderzuring uitsteken, dat kost meer tijd." Met een grijns: "Niet erg. In de polder werken vind ik leuk." Hij ziet meer voordelen. "Vroeger was ik gewoon aan het stront rijden. Nu zie ik koemest weer als een waardevol product."
Anne Marie Hoekstra