Monique Baan exposeert op Rotterdam Photo Festival
'Lopen, kijken en vastleggen'
schoonhoven • De 49-jarige Rotterdamse Schoonhovenaar struinde in de vervallen Oost-Europese stad de straten af naar het leven van alledag. "Bulgarije is een van de armste landen van Europa en dat zie je. Ik hou van straatfotografie. Mijn leven in Vratsa bestond vier dagen lang uit lopen, kijken en vastleggen. Maar vooral wachten, tot er iets gebeurt. En dan bedoel ik geen grote gebeurtenissen, maar mensen die op de bus staan te wachten, hun vuilniszakken wegbrengen, een biertje drinken op straat, dat soort dingen."
Contact leggen was moeilijk omdat de voertaal in Vratsa Bulgaars en Russisch is. "Alleen de jeugd spreekt een paar woorden Engels. Communiceren ging dus met handen en voeten, maar ook dat heeft zijn charme."
Analoog
Monique Baan had geen flitsende spiegelreflexcamera om haar nek hangen, maar gebruikte een authentieke en analoge Mamiya C330 uit de jaren zeventig. "Deze camera hangt voor je buik. Je kijkt er van bovenaf in, waarbij je datgene wat je fotografeert in spiegelbeeld ziet. Het is geen snelle camera, maar dat hoeft ook niet. Een voordeel is dat je niet doorlopend foto's maakt, want die neiging krijg je met een spiegelreflexcamera. De camera wekt ook nieuwsgierigheid op en is minder afstandelijk."
Ze toont een foto van drie tieners met hond, in een op het eerste gezicht vrij troosteloze straat. Het drietal kijkt vriendelijk maar ook zelfverzekerd de lens in. "Die jongeren kwamen mijn richting op en ik heb ze gevraagd of ik ze mocht fotograferen. Dat was geen probleem. Ik heb ze vastgelegd zoals ze gingen staan. Dat is ook zoals ik het liefste werk. Ik zet niet graag iets in scène, dat doet afbreuk aan de werkelijkheid."
Vervolgens: "Of de mensen daar nu arm zijn of niet, ik wilde van de reportage geen tranendal maken. Het leven in Vratsa is hard en moeilijk, denk ik, maar de mensen maken er onder de gegeven omstandigheden het beste van." Nog een foto die op het Rotterdam Photo Festival te zien zal zijn toont drie jonge kinderen met een skateboard onder hun arm. "Het contrast met de grijze flat op de achtergrond, waar ze net uit komen lopen, spreekt me aan." Ook vorig jaar toonde Monique, naast fotografe ook freelance mentor aan de Fotoacademie in Amsterdam, haar werk op het Rotterdam Photo Festival. "Toen betrof het een reportage vanuit de wijk Katendrecht in Rotterdam, gezien vanuit het perspectief van de smartlappen. De wijk was vroeger immers nauw verbonden met de zeevaart."
Het Rotterdam Photo Festival is vooral een vriendelijk evenement, vindt ze. "Het is lekker laagdrempelig. Vorig jaar kwamen er veel bezoekers op af, waarbij de reacties op mijn werk positief waren."
Voor editie twee is het festival weer iets groter van opzet. "Er worden containers op het Deliplein geplaatst, die vol komen te hangen met foto's. Ik betrek een container met twee fotografen die ik ken van de Fotoacademie, respectievelijk een docente en oud-studente." De kunst tijdens het festival is om warm te blijven. "Want vorig jaar was het erg koud. We hebben toen maar een kacheltje in de container gezet." Naast het tonen van haar werk verkoopt Monique fotoboekjes en -kaarten.
Een eventuele volgende reportage staat al lang op het verlanglijstje van Monique. "Ik wil samen met een collega een roadtrip met een camper maken door Oost-Europa, te beginnen in Polen. Ik heb daar eerder in een gevangenis gefotografeerd en heb die contacten aangehouden. Het moet er dit jaar maar eens van komen, vind ik."
q www.rotterdamphotofestival.com
Robert van der Hek