De punctuele pentekeningen van Wim Slagboom
Gevangen in professionalisme
Lange dagen over één pentekening, wekenlang. Zijn vrouw moet op de deur kloppen zodra ze Wim Slagboom koffie brengt. In de Grote Kerk zijn tot en met 6 september 24 pentekeningen van de hand van Slagboom te bewonderen. Ze laten vooral Leerdamse monumenten, stads- en dorpsgezichten uit de regio en (industriële) gebouwen zien; qua grootte variëren de tekeningen van ansichtkaartformaat tot afbeeldingen van 40 bij 50 centimeter. De expositie vormt de weerslag van zeventien jaar tekenen. De eerste pentekening dateert van 2000, terwijl de inkt van zijn laatste precisienummer nog maar net is opgedroogd.
De 78-jarige Slagboom tekent al van kinds af aan en kon zijn creatieve ei in het bedrijfsleven prima kwijt als medewerker op de afdeling research en development van een machinebouwfabriek. Daar werd hij al geprezen om zijn punctualiteit, een eigenschap die anderen zeer in hem waardeerden, maar waaronder hij zelf nogal eens gebukt ging. "Over mij zeiden ze: je bent betrouwbaarder dan een Zwitsers horloge. Maar je kunt het ook te ver doorvoeren, het kon bij mij altijd beter. Niemand die me een halt toeriep."
Autistisch
Dagelijks sluit de Leerdammer zichzelf minstens vier uur op in zijn werkkamer. Vaak zijn het er acht, zo snel vliegt de tijd. En als hij achteraf urencalculaties maakt van al het werk dat hij in een pentekening heeft gestopt, moet zijn echtgenote het door hem geschatte aantal uren verder naar boven bijstellen.
Zijn vrouw heeft een offer moeten brengen, erkent hij. "Je wordt er bijna autistisch van, zo geïsoleerd wordt het leven als je urenlang gebogen over je pentekening de dag doorbrengt. Mijn vrouw heeft er echt mee moeten leren leven. Als ik aan het arceren ben en ze brengt me koffie, dan moet ze eerst op de deur kloppen. Eén keer schrikken en de pen wijkt teveel naar links of rechts uit."
Slagboom stelt hoge eisen aan de materialen waarmee hij werkt. Zo gebruikt hij de dunste pen die er is, een exemplaar dat is uitgerust met een punt van 1/1300 millimeter. Na een lange zoektocht kwam hij bij een Utrechtse papierhandelaar uit bij hard Italiaans papier van Favini en Fabriano. De prijs: gauw 3,50 euro per vel. "Eén vezel op papier, één oneffenheid, en dan loopt de pen vast", verklaart hij zijn keuze voor de prijzige vellen.
Arcering
In de loop der jaren heeft zijn techniek aanzienlijke progressie geboekt. Slagboom kan helemaal opgaan in tekeningen waarin volop perspectief en detailwerk aanwezig is. Zo tekende hij het Bätz-orgel van de Leerdamse Grote Kerk waarbij hij de meerarmige kroonlamp die voor de orgelpijpen hangt, helemaal tot zijn recht liet komen, zonder dat lijnen in elkaar overvloeien. Precisiekunst op de vierkante centimeter. In elk werk komt de gulden snede terug, de heilige graal van de compositieleer.
'Eén vezel op papier, één oneffenheid, en dan loopt de pen vast'
"Er gaat heel veel tijd zitten in compositie, arcering en perspectief", vertelt hij. "Eerst maak ik de tekening in potlood en na eventuele correcties wordt de tekening geïnkt met alleen de out-lijnen, de zogenaamde frametekening. Daarna scan ik de gehele tekening in delen waarna deze op de computer weer tot een geheel worden samengevoegd. Waar nodig voer ik correcties uit en uiteindelijk druk ik de tekening af op A3-formaat. Nu kan de tekening verder afgetekend worden. Dit is het moeilijkste gedeelte, met opnieuw intekenen, inwassen met verdunde inkt en de arcering. Ik ben een precisiemens; de arcering vereist veel oefening, geduld en vooral concentratie. Bij een zichtbare verstoring verdwijnt de hele tekening in de prullenmand, waarna ik opnieuw begin. Soms probeer ik de details apart uit om het effect van verschillende arceringen te beoordelen. Zodra de tekening af is, wordt hij opnieuw in delen ingescand en laat ik door Printpro in Leerdam een professionele afdruk maken. Dit gebeurt in hoge kwaliteit op speciaal zuurvrij papier."
Hoogste graad van perfectie
Zijn complete afzondering en zijn welhaast militaire discipline waarmee hij dag in dag uit aan de slag gaat - Slagboom kan niet anders. "Ik communiceer met mijn potlood", zegt hij. En hij weet: "Ik voer het te ver door. Zelfs op mijn 78ste ben ik op zoek naar de hoogste graad van perfectie. Ik kan nóg beter. Nu het straks weer herfst wordt en de dagen donker en nat worden, kan ik me enorm verheugen op lange dagen in mijn werkkamer. Die stilte sterkt mijn concentratievermogen. Niet dat ik er zelf veel gelukkiger van word trouwens. Ik ervaar deze drang tot perfectionisme eerder als last dan lust. In feite zit ik gevangen in mijn eigen professionalisme. Maar aan de andere kant: het is mijn handtekening. Aan deze hoge graad van perfectionisme herkennen mensen de pentekeningen van Wim Slagboom."