Nieuwe schotelantenne meet ook druppelgrootte
Weidse polder ideaal voor buienradar
herwijnen • "Moet je kijken wat een ruimte. Precies wat we zoeken. Die koeien lopen ons niet in de weg." Tiemo Mathijssen en zijn collega's van het KNMI zijn in hun nopjes met de locatie aan de Broekgraaf in Herwijnen. Anders dan in De Bilt staan er hier in de polder geen hoge gebouwen in de buurt. Een toren stond er al, omdat op deze plek van 1971 tot 2012 een radarstation van de luchtverkeersleiding actief was.
Videoverbinding
Omdat er bij de radar geen voorzieningen zijn voor een feestje is er een videoverbinding geregeld met het plaatselijke dorpshuis. Op die manier kan Mathijssen de apparatuur laten zien en vragen uit de zaal beantwoorden.
Of de straling van de radar niet ongezond is, wil iemand weten. "Dat hebben we onderzocht en er is geen effect op de gezondheid, ook niet als je recht onder de toren staat", stelt de meteoroloog de man gerust. De frequentie van de radar is zo laag dat schade aan DNA niet mogelijk is. Er komt wel warmte bij vrij. Het vermogen van de radar is iets lager dan bij een magnetron. "Wel is het zo dat de radar die wij gebruiken korte, sterke pulsen afgeeft, maar dan nog is er geen gevaar."
Burgemeester Loes van Ruijven en KNMI-hoofddirecteur Gerard van der Steenhoven spoeden zich intussen van het dorpshuis naar de Broekgraaf, om onder het oog van de camera een informatiebordje aan de voet van de 25 meter hoge toren te onthullen. Tegelijk met de gasten een kilometer verderop heffen zij het glas.
Projectleider Kees Lemcke geniet deze dag misschien nog wel het meest. Hij is vier jaar bezig geweest met het nieuwe station. "De meeste projecten waar ik aan werk zijn niet zo concreet, maar dit is echt iets wat je kunt aanwijzen." De beklimming van het weerstation is een flinke onderneming. Eerst een serie traanplaten trapjes, dan twee krappe metalen laddertjes. En dan sta je recht onder de koepel, waar de radarinstallatie een zoemend geluid maakt.
Nieuw vergeleken met de vorige radar in De Bilt is dat de opgewekte signalen niet via één, maar via twee buizen naar de antenne gaan. "Een horizontale en een verticale bundel zorgen ervoor dat we ook de grootte en vorm van de druppels kunnen meten", legt Lemcke uit. "Daardoor weten we bijvoorbeeld of het hagelt of sneeuwt. De waarnemingen worden dus exacter." Ook effecten van bijvoorbeeld windmolens op zee kunnen worden weggefilterd.
Van de luchtverkeersleiding op Schiphol tot weerman Piet Paulusma tot het meisje dat op de app van Buienradar kijkt of ze haar regenjas aan moet trekken naar school, allemaal baseren ze zich op het meetpunt in Herwijnen. Met een pakket accu's blijft de radar ook in werking als de stroom uitvalt, zij het maximaal voor twintig minuten. Ook is een speciale glasvezelverbinding aangelegd. De gegevens uit Herwijnen worden gekoppeld aan die van het radarstation in Den Helder en andere posten in Europa.
Een deur geeft vanuit de ruimte met de 'magnetron' toegang tot het winderige balkon. De antenne zelf zit goed ingepakt in de koepel van waterafstotend kunststof, zodat er geen druppels op blijven liggen die voor buien worden aangezien. "Allemaal voor optimale meetresultaten."
Weerstation op school
De leerlingen van de School met de Bijbel kunnen voortaan checken of de radar zijn werk goed doet. Zij kregen van KNMI-directeur Van der Steenhoven een weerstation voor op school. De gegevens kunnen ze online zetten en delen met andere scholen. Zelf een thermometer, wind- of hygrometers bouwen is nog best lastig, blijkt tijdens de workshops die de kinderen tijdens de officiële opening volgen. "Die van mij doet het nog niet zo goed", vertelt één van de leerlingen na afloop. "Goed dat je dat zegt", vindt Van der Steenhoven. "Het weer meten is nog niet zo makkelijk. Daar moet je heel hard voor werken."
Op www.hetkontakt.nl/regio/leerdam staan meer foto's en filmpjes van de opening en het beklimmen van de radartoren.
Janneke Boogaard