Analyse verkiezingsuitslag in fusiegemeenten
PVV sterk in GNL-gemeenten
regio • Ook in Lingewaal was de partij van Geert Wilders sterk met 16,4 procent van de stemmen. Het CDA was in deze gemeente echter nóg sterker en wist met 16,9 procent van de stemmen de tweede partij te worden achter VVD waar 22,6 procent van de Lingewaalse stemmen heenging. In Geldermalsen kreeg PVV 16,5 procent van de stemmen, waarmee ze de tweede partij in die gemeente werd. Landelijk gezien kreeg de PVV 13 procent van de stemmen.
In zowel Lingewaal, Neerijnen als Geldermalsen werd VVD de eerste partij. De liberalen verloren in elke gemeente stemmen, overeenkomstig het landelijke beeld. Maar vooral in Geldermalsen is het verlies pijnlijk: de liberalen waren vier jaar geleden met 34,6 procent van de stemmen heer en meester in de fruitgemeente. Dit jaar bleef de partij steken op 25,4 procent. Saillant detail: vier jaar geleden kreeg de PVV in dezelfde gemeente nog maar een slordige tien procent van de stemmen, dat is dit jaar met ruim zestien procent dus veel meer.
SGP en ChristenUnie
Ook de SGP is van oudsher sterk in zowel Neerijnen als Geldermalsen. De partij krijgt er respectievelijk 12,1 procent en 10 procent van de stemmen. Hiermee is de behoudende christelijke partij in beide gemeenten de vierde partij. Overigens: als de stemmen van de drie gemeenten samenvoegt, zou de SGP ook in de nieuwe gemeente met bijna tien procent van de GNL-stemmen de vierde partij worden. Landelijk gezien kreeg de partij van Kees van der Staaij 2,1 procent van de stemmen. De SGP is in Lingewaal niet zo sterk als bij haar fusiepartners, maar met 5,5 procent mag de partij daar ook niet klagen. ChristenUnie is in Lingewaal juist sterker met 7,4 procent van de stemmen – landelijk: 3,4 procent van de stemmen. Terwijl deze partij juist in Geldermalsen en Neerijnen met respectievelijk 2,5 en 3,5 procent van de stemmen weer absoluut niet populair is.
Ook in deze regio moet de PvdA flink inleveren. De partij krijgt in Geldermalsen nog maar 4,2 procent van de stemmen, dit was in 2012 nog 18 procent. In Lingewaal krijgt de partij nog 5,7 procent van de stemmen, overeenkomstig het landelijke stempercentage. In 2012 was de partij nog goed voor 19,7 procent. In Neerijnen moet de partij het dit jaar doen met 4,8 procent (in 2012: 17,5 procent).
Jesse Klaver-effect
Van het landelijke succes van GroenLinks is in Lingewaal, Neerijnen en Geldermalsen ondertussen niets terug te zien, de partij weet maar vier of vijf procent van de stemmen binnen te halen in deze gemeenten (landelijk levert het Jesse Klaver-effect 9,1 procent van de stemmen op). Wel groeide de linkse partij in vier jaar tijd rap in de regio, zoals bijvoorbeeld in Lingewaal te zien is: van 1,1 procent van de stemmen in 2012 tot 4,7 procent nu. Wellicht heeft het achterblijven van het GroenLinks-succes in de GNL-gemeenten te maken met het gegeven dat GroenLinks hier geen partijen in de gemeenteraden heeft.
Een andere partij die in Neerijnen en Lingewaal niet is terug te vinden in de gemeenteraad is D66, toch weet de partij in Lingewaal en Neerijnen respectievelijk 7,4 en 7,2 procent van de stemmen te halen. In Geldermalsen krijgt de partij 8,7 procent van de stemmen. Landelijk is dat 12,2 procent.
Opkomst
De opkomst is in alle GNL-gemeente was erg hoog. Maar vooral in Lingewaal hebben veel meer mensen hun stem uitgebracht dan vier jaar geleden: toen ging slechts 74,6 procent van de stemgerechtigden naar de stembus. Dit jaar was dit 85,4 procent. In Geldermalsen was de opkomst 86 procent. In 2012 was dit nog 81,2 procent. In Neerijnen ging 85,1 procent van de kiesgerechtigden naar de stembus. Landelijk was de opkomst 81,4 procent.
q www.tweedekamer.nl