'Goed dat mensen tot hun recht komen'
Man en vrouw gelijkwaardig
Schoonrewoerd • "Ze hebben gelijke rechten." Dat is de stellige overtuiging van dominee Gerlinde van den Berg-de Haan, predikante van de gereformeerde kerk te Schoonrewoerd. "Je moet elk mens apart bekijken. De vraag stellen: wat heeft deze man of vrouw nodig. En ook: hoe kun je zijn of haar talenten het best inzetten?" De predikant formuleert haar antwoorden bedachtzaam. Is bescheiden, bijna terughoudend en komt bepaald niet over als een feministe. Toch zegt ze: "De theologie is eeuwenlang bepaald door mannen. Die hebben alles geschreven en gezegd. Dat levert een bepaalde kijk op. Ik heb tijdens mijn studie het vak feministische theologie gevolgd. Eerst leek het mij onzin, maar ik heb daardoor wel geleerd om te kijken wat er gebeurt. Soms hoor ik predikanten die God alleen maar 'Vader' noemen. Terwijl er zoveel andere benamingen voor God zijn: Barmhartige, Bron of God van genade." Niet dat ze bezwaar heeft tegen 'God onze Vader'. "Ik zou het absoluut niet willen missen, het heeft veel waarde. Jezus zelf noemt zijn Vader 'Abba' - Papa. Maar door alleen 'Onze Vader' te gebruiken, spits je het toe op één beleving die mogelijk niet iedereen kan delen. Sommige mensen vinden 'vader' misschien bedreigend."
Haar man is predikant van Kerk aan de Linge in Leerdam. "We delen soms onze ervaringen. Bij lastige situaties zeggen we: 'hoe zou jij dat aanpakken'? En dan merk je verschil. Ik ben voorzichtiger. Hij is recht door zee, gooit er makkelijk dingen uit. Ik weet trouwens niet of dat typerend is voor mannen en vrouwen. Het kan ook gewoon verschil van karakter zijn. Mijn man vindt dat mannen zich anders opstellen bij een meningsverschil of discussie. Dan kan het er 'lekker' fel aan toegaan. Bij vrouwen is dat anders. Zegt hij tenminste, ik merk dat zelf minder", lacht de predikante. Ze vindt niet per se dat vrouwen hun geloof anders beleven dan mannen. "Ik denk dat mensen meer gevormd worden door dingen die ze van thuis hebben meegekregen en ervaringen die ze 'onderweg' opdoen. Als je bijvoorbeeld als kind steeds hebt gehoord dat God een strenge rechter is, draag je dat mee. Dat is bepalender dan de vraag of je man of vrouw bent. In de praktijk zie ik wel dat vrouwen eerder een kaartje sturen aan een zieke of helpen om de kerk schoon te maken. Maar mannen zijn ook actief. Die helpen dan weer met de beamer of harken het grind aan bij de kerk." Wat opvalt: steeds meer vrouwen maken in de niet-reformatorische kerken deel uit van de kerkenraad. "Hoe dat komt, weet ik niet. Of vrouwen eerder hun verantwoordelijkheid nemen en mannen zich meer met hun carrière bezighouden? Ik vind dat een onaardige gedachte. Dat geloof ik niet. Maar waar die trend wel vandaan komt? Daar kan ik geen vinger achter krijgen." Hoewel de regio redelijk behoudend is, heeft ze nooit iets gemerkt van vooroordelen. "Ik heb me altijd zeer welkom gevoeld. Op het dorp word ik regelmatig aangesproken met 'dominee', ook door leden van andere kerken of door mensen die niet naar de kerk gaan. Ik heb waardevolle contacten met de heren collega's in Schoonrewoerd en daarbuiten. Ik voel me zonder meer serieus genomen als predikant. Al zou ik als vrouw in bepaalde kerken 's zondags niet mogen voorgaan." Blij is ze met contacten tussen de drie kerken in Schoonrewoerd. "We zoeken naar wat ons bindt, niet naar wat ons scheidt." Sinds 2007 is er een gezamenlijke viering op kerstavond in Schoonrewoerd, georganiseerd door de hervormde gemeente en gereformeerde kerk. "Met elkaar hebben we gezocht naar een manier waarop we dat samen kunnen doen. Welke rol zou ik als vrouwelijke predikant daarin kunnen spelen? Een samenkomst bleek haalbaar, een echte kerkdienst niet. Ik heb die uitgestoken hand gewaardeerd, vond het geen bezwaar dat het geen officiële dienst is. In de loop der jaren groeien we naar elkaar toe. Aan het einde van de samenkomst geeft mijn hervormde collega of ik de zegen, dat is altijd een waardevol moment. Ik vind het belangrijk open te staan voor de geloofsbeleving van anderen en tegelijk te laten zien wat je zelf ervaart. Door elkaar te waarderen en serieus te nemen, kom je dichter bij elkaar. We hopen dat in de nabije toekomst ook de hersteld hervormde kerk kan meedoen in de organisatie van deze kerstsamenkomst." Dominee Van den Berg spreekt met liefde over haar werk. "Prachtig om het geschenk dat we van God krijgen - Zijn genade - aan te mogen nemen en uit te delen. Zo kunnen we Gods Koninkrijk verwachten en tegelijk iets betekenen voor anderen. Er speelt veel in onze samenleving. Het is belangrijk dat mensen tot hun recht komen: mannen, vrouwen, mensen van alle huidskleuren. Dat is lastig door de bestaande structuren, maar het is nodig voor een evenwichtige opbouw van onze samenleving."