Stichting: 'Niemand kan Sachem gelijkwaardig van repliek dienen'
'Voor chemie hoef je niet bang te zijn'
zaltbommel • De stichting is een petitie gestart om de overheid te overtuigen geld beschikbaar te stellen voor onafhankelijk onderzoek naar de veiligheid bij chemisch bedrijf Sachem op het Van Voordenpark.
In de fabriek worden onder meer producten gemaakt die de papierindustrie gebruikt om zetmeel beter te laten plakken, waardoor papier steviger wordt. Voor de productie van dit middel is de gevaarlijke vloeistof epichloorhydrine nodig, die giftige damp teweeg brengt bij brand. Ook werkt Sachem met het brandgevaarlijke gas trimethylamine.
Voor leken is het moeilijk te bevatten wat er precies gebeurt in de leidingen en vaten op het terrein van Sachem. Dat maakt de initiatiefnemers van de petitie alert. Ze hebben inspectierapporten doorgespit waaruit blijkt dat er overtredingen hebben plaatsgevonden en near misses: situaties waarin bijna iets misging.
Frank Groenen, directeur van Sachem Europe, is graag bereid het uit te leggen. "Ik snap de gevoelens. Onbekend maakt onbemind, en we zijn nu eenmaal geen koekjesfabriek."
Als de inspectie een overtreding noteert, balen ze bij Sachem ook. "Maar we zien het als verbeterpunten. We werken continu aan veiligheid, samen met de beste adviesbureaus die we kunnen vinden. En near misses klinkt als 'bijna-ongelukken', maar het is een term die in onze industrie gebruikt wordt voor alle gebeurtenissen die kunnen leiden tot ongewenste situaties. Al onze medewerkers moeten zulke voorvallen dan ook melden, zodat we ervan kunnen leren."
De stichting legt ook verbanden met rampen in andere fabrieken, zoals een ontploffing in Duitsland, waarbij brokstukken tot 250 meter verderop te vinden waren. Daar werd ook gewerkt met epichloorhydrine, maar de vergelijking klopt volgens Groenen niet. "Het proces dat daar gebruikt werd, wordt niet uitgevoerd in Zaltbommel." Hij vervolgt: "Wij zijn naar verhouding een kleine fabriek. We doen niet aan bulkchemie, maar bedienen niche-markten. Sachem is bovendien een familiebedrijf dat ethiek, milieu en veiligheid van oudsher hoog in het vaandel heeft."
Maar Groenen kan praten als Brugman, Veiliger Zaltbommel heeft er geen vertrouwen meer in. De werkwijze tijdens het omgevingsoverleg dat op verzoek van Sachem is ingesteld, deed voor de stichting definitief de deur dicht. Ingediende agendapunten werden terzijde geschoven en een verzoek om budget voor onafhankelijk onderzoek afgewezen. Conclusie: "In het omgevingsoverleg zit niemand die gelijkwaardig Sachem van repliek kan voorzien. Sachem is heer en meester." Ook aan de specialisten van de overheid twijfelt de stichting.
Het omgevingsoverleg is bedoeld als voorbereiding op de aanvraag voor een revisievergunning door Sachem. Doel van de herziening is aansluiten bij de geldende wetgeving en bij de activiteiten die Sachem wil ontplooien.
Veiliger Zaltbommel wijst erop dat het chemiebedrijf via die vergunning de productiecapaciteit fors kan verhogen en met reactoren onder hogere druk wil gaan werken. Met als gevolg meer kans op ontploffingen met ernstiger gevolgen. Groenen: "We willen inderdaad met maximaal 10 bar werken - let wel, een gasfles staat onder 200 bar - om het productieproces te optimaliseren en minder reststoffen over te houden. Als er door een fout een te hoge druk zou ontstaan, wordt die via speciale leidingen afgevoerd, dus voor een ontploffing hoeft niemand bang te zijn. Voor chemie moet je altijd respect hebben. Maar dat is iets anders dan angst."
Janneke Boogaard