Leo en Els Kaptein
Na de polder de hoofdstad
molenaarsgraaf • Het is voor Leo en Els Kaptein zelf ook nog wat onwerkelijk: na ruim 25 jaar laten ze hun plek in de polder achter zich en vormen drie etages van een Amsterdams pand straks hun thuis. Leo gaat er op een steenworp afstand van hun woning aan de slag in een nieuwe huisartsenpraktijk, Els heeft al een plek als vrijwilliger gevonden in een hospice in de hoofdstad.
Over het onder woorden brengen van het hoe en waarom van deze bijzondere keuze hebben ze zelf al heel wat gedachten gewijd. Want ja, voor hen is dit de weg die God hen wijst. Maar verder zijn ze hier heel nuchter over. "We gaan daar gewoon ons werk doen en waar mogelijk in daden en woorden duidelijk maken wat het geloof voor ons betekent", vertelt Els. "Wel willen we meer tijd vrijmaken om dienstbaar aanwezig te zijn in de stad, in onze buurt en in de kerkelijke gemeente. En Leo wil zich meer bezig gaan houden met het verlenen van medische zorg aan dak- en thuislozen, wat hij nu ook al deed voor het Leger des Heils in Dordrecht."
Helemaal onverwacht komt deze stap niet; van begin af aan hield het echtpaar de weg open dat ze niet altijd in de Alblasserwaard zouden blijven. Actief op zoek naar een nieuwe uitdaging waren ze desondanks niet. Een ingezonden brief in een landelijke krant vormde de eerste aanzet. Daarin riep evangelist Jurjen ten Brinke inwoners van de Biblebelt op om naar Amsterdam te komen. 'En voor degenen van wie de kinderen inmiddels zijn uitgevlogen en die in een relatief groot huis wonen; wilt u in ieder geval God vragen of Hij misschien nog een taak voor u heeft in een grote stad, waar het aantal christenen zo laag is en waar mensen nauwelijks christenen tegenkomen?'. Leo: "Dat paste naadloos op onze situatie. Het heeft ons aan het denken gezet of dit de weg is die God met ons wil gaan."
Alle puzzelstukjes vielen op die weg moeiteloos in elkaar. Er werd een vervangende huisarts gevonden, die én de praktijk én de woning die eraan vastgebouwd is wilde overnemen. "En ook de kleinschalige dienstenstructuur, zodat er geen gebruik gemaakt gaat worden van de huisartsenpost. Dat is voor mij ook belangrijk", vult Leo aan. Het eerste huis in Amsterdam waar ze serieus naar keken, konden ze kopen. Waar Leo eerst aan het waarnemen voor een huisarts dacht, kan hij vast aan de slag in een nieuwe huisartsenpraktijk. Voor Els bleek er onlangs plek als vrijwilliger in een hospice van de stichting Kuria. "En zelfs onze accountant reageerde meteen enthousiast", vullen Leo en Els met een glimlach aan. "Hij begon niet over het geld, maar zei meteen: 'Ik vind het geweldig als mensen zulke dingen doen. En jullie hebben een Bron en hoeven het niet alleen te doen.' We vielen van onze stoel van verbazing."
'De zorg voor elkaar speelt hier nog steeds een heel belangrijke rol'
De laatste twijfel werd weggenomen met in het achterhoofd een uitspraak van de Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer: 'Wees nuchter in je beslissingen. Doe het goede onder de mensen en wacht op God.' "Mensen zeggen tegen ons: 'Wat een dappere stap zetten jullie.' Maar voor ons voelt het helemaal niet zo. We gaan op een andere plek gewoon verder met wat we hier al ruim 25 jaar doen." Die Alblasserwaardse nuchterheid kenmerkt ook hun doen en laten, al is er wel de verwondering over hoe soepel alle puzzelstukjes op hun plek vielen. "Alsof alles al klaarstond, te wachten op het moment waarop wij deze beslissing zouden nemen."
Even terug in de tijd: ze herinneren zich nog goed hoe ze in 1991 de plattelandspraktijk van dokter Burggraaf overnamen. "Er stond in de zomer een mini-advertentie in een medisch tijdschrift: 'Waarnemer gezocht voor vakantieperiode in een plattelandspraktijk in het westen van het land.' Meer niet. We hebben erop gereageerd en dokter Burggraaf zei al in het eerste gesprek: 'Als jullie willen, kunnen jullie ook de praktijk overnemen."
De Donk
Een voorstel waar het echtpaar Kaptein eerst niet enthousiast op reageerde. Leo: "We vonden het huis, zoals het er toen uitzag, niet echt ons droomhuis. Dus ik zei tegen Els: 'Eerst maar een maandje waarnemen, dan kijken we daarna wel verder.'" Liefde op het eerste gezicht was het niet, maar op het tweede zeker wel. Al na de eerste visite - "Dat was op de Donk, ik weet het nog goed" - voelden ze de klik met Molenaarsgraaf en Brandwijk. Ruim een kwart eeuw later typeren ze die jaren als 'gezegend'. Els: "Wat ons aantrok in de mensen hier? Men is gemoedelijk, nuchter en de zorg voor elkaar speelt hier een heel belangrijke rol. Het is heel gewoon om als dat nodig is bij een familielid of buurtbewoner langs te gaan en waar nodig hulp te verlenen. Dat is in al die jaren die wij hier zijn niet veranderd of minder geworden." Leo vult haar aan: "Wij vinden het vanzelfsprekend, maar als ik het met collega' s uit een stedelijke omgeving het hierover heb, geloven ze me bijna niet. De mensen hier nemen het leven ook zoals het komt. Heel regelmatig maakten we mee dat als iemand is ernstigs meemaakte, er ondanks alles toch een zekere rust was. Niet de paniek overheerste, maar de wetenschap in Gods hand te zijn." Ze zien ook de andere kant van het dorpsleven. "Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg; aan die norm moet je voldoen."
Leo omschrijft zichzelf als een echte dorpsdokter, voor wie de sociale contacten en de aandacht voor patiënten zeker zo belangrijk is als het voorschrijven van medicijnen. "Ik vond en vind het nog steeds supergaaf om in gesprek te gaan met mensen uit alle lagen van de bevolking. Wat betreft ben ik net een kameleon; het ene consult praat je op een heel andere manier dan bij het volgende. Dat geeft ook vertrouwen dat ik de overgang naar Amsterdam en de cultuur daar makkelijk zal kunnen maken. Een bezoekje brengen aan iemand die na een operatie weer is thuisgekomen, daar trek ik tijd voor uit. Ik geniet daar ook van, veel meer dan van al het papierwerk dat een huisartsenpraktijk en een apotheek tegenwoordig met zich meebrengt."