'Veel is te voorkomen met goed onderwijs'
Bijna geen dyslexie op De Springplank
meerkerk • 'Lezen is leuk!' staat er met grote letters op de ramen van het lokaal naast de voordeur. Het lokaal staat vol met boekenrekken. 'Lezen is gewoon een feestje bij ons.'
Ellen Vreeswijk, juf in groep 2/3, loopt naar de gele bank in de zithoek van het leeslokaal. Ze wil graag vertellen over het leesonderwijs op haar school en gaat er eens goed voor zitten. Aanleiding: begin deze maand vertelden drie hoogleraren in de media dat dyslexie vooral het gevolg is van slecht onderwijs. Vreeswijk: "Ik wil eerst zeggen: er zijn echte dyslecten. Maar veel is te bereiken met goed onderwijs. We doen iedere dag een dictee met onze klas. En we doen veel aan leesbeleving en leesplezier. Het begint al in groep 1 en 2, waar we veel voorlezen en bijvoorbeeld rijmen met de kinderen."
Ouders
Ook ouders spelen een belangrijke rol. "Ik zeg tegen ouders: lezen moet elke dag, net als tandenpoetsen. Zij kunnen spelenderwijs veel doen. Bijvoorbeeld door in de auto op weg naar het zwembad te zeggen: 'Ik zie ik zie wat jij niet ziet en het begint met een...' En dan een letter van het alfabet noemen. Vóór elke zomervakantie maak ik leespakketjes voor de kinderen in de onderbouw. Want in de zomervakantie kunnen zij een avi-niveau zakken. In de pakketjes doe ik onder andere boekjes, verhaaltjes van internet, taalpuzzels en woordzoekers met woorden die bij de vakantie passen. Voor de kerstvakantie heb ik dat ook gedaan. We geven ook wel eens leesbingo mee; een kaart met vakjes, met in elk vakje een leesopdracht: lees 10 minuten onder je bed, lees 10 minuten op de wc, lees een tijdschrift. Als ze een opdracht hebben gedaan, mogen ze een vakje inkleuren."
Inmiddels is ook juf Monique van der Leun het leeslokaal binnengelopen. Ze is leerkracht in groep 5/6 en begrijpt best waarom veel scholen er moeite mee hebben om voldoende tijd in te ruimen voor leesonderwijs. "Ik werk nu twintig jaar in het onderwijs. Er is in die jaren zoveel bijgekomen: burgerschap, cultuureducatie, Engels, uitbreiding van het aantal uren gym, sociaal-emotionele ontwikkeling... Wij proberen vakken te combineren."
Zelfvertrouwen
Ze vinden het belangrijk dat kinderen lezen leuk gaan vinden. "Lezen is gewoon een feestje bij ons", zegt Van der Leun. "We zoeken bijvoorbeeld contact met schrijvers die op school komen vertellen. We praten over de beleving. Waarom vond je een boek mooi?" Vreeswijk: "Succeservaringen zijn ook belangrijk. Er zijn computerprogramma's met leuke leesspelletjes. Als een kind minder goed leest, werk je met kortere zinnen. Succesjes zijn belangrijk voor het zelfvertrouwen."
Het hoeven niet altijd kwalitatief hoogstaande boeken te zijn, zeggen de juffen. Vreeswijk: "Het maakt niet uit of het een Legofolder is, een tijdschrift of een prentenboek. Als je maar leest wat je leuk vindt. Ik begin elke ochtend in groep 3 met een half uur stil lezen. Je moet kilometers maken. En ook als kinderen goed kunnen lezen, moet je als ouder blijven voorlezen. Dat is goed voor de woordenschat, en ook de interactie en de beleving zijn belangrijk. Je kunt vragen stellen, een gesprekje voeren over het verhaal. Het is gewoon quality time."
Profijt
Cees Hereijgens, onderwijsadviseur en leesexpert uit Leerbroek, zegt over De Springplank: "De school presteert al jaren ver boven het landelijk gemiddelde. Cito eindscores zijn een gemiddelde dat door slimme kinderen omhoog wordt getrokken. Juist in deze regio is dat effect groot, omdat de groepen vaak relatief klein zijn." De leesexpert vroeg een paar jaar geleden veertig openbare scholen in de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden naar hun resultaten op het gebied van technisch en begrijpend lezen en spelling en ontdekte: "De gemiddelde uitval bij deze vakken was 22 procent. Bij de slechtste school zelfs 60 procent. Bij De Springplank is de uitval maar 2 procent. Landelijk is het uitvalpercentage bij deze vakken gemiddeld 25 procent." Hereijgens helpt scholen de leesprestaties te verbeteren. "Want kinderen die goed zijn in technisch lezen, kunnen ook goed informatie uit teksten halen. Daar heb je bij alle vakken profijt van."
Anne Marie Hoekstra