De Tuimelaar voorkomt veel leesproblemen dankzij vroege aanpak
'In groep 4 ben je te laat met preventie'
nieuw-lekkerland • Als je kind hakkelend leest, lijdt zijn of haar zelfvertrouwen daaronder. In veel gevallen is daar iets aan te doen, als school en ouders op tijd ingrijpen. Obs De Tuimelaar in Nieuw-Lekkerland doet dat.
De school neemt deel aan een pilot waarmee leesproblemen voor een flink aantal kinderen voorkomen kunnen worden. Marjan Zijlstra uit Streefkerk, juf van groep drie, oefende al voor de officiële start van de pilot met leerlingen. Ze is enthousiast over de resultaten. Bouw! is ontwikkeld door de Universiteit van Amsterdam. Onderwijskundige Haytske Zijlstra rondde vorig jaar een promotieonderzoek af waarin ze concludeerde dat door de inzet van Bouw! minder kinderen een dyslectische lezer werden.
Te laat
"Wetenschappers concludeerden dat ongeveer vier procent van de kinderen dyslectisch is, maar in de praktijk wordt acht procent van de kinderen doorverwezen voor diagnostiek. De meeste kinderen die worden doorverwezen krijgen een behandeling. Dat kost onnodig veel geld." Volgens Haytske kan het percentage flink naar beneden door niet langer te wachten totdat kinderen in groep vier problemen krijgen. "Dan is het te laat om nog een goede lezer te worden. Eind groep vier wordt de basis van het leren lezen al afgerond." Inmiddels hebben ook motivatie en zelfvertrouwen van het kind eronder geleden.
Juf Marjan hoorde als moeder van Haytske over de resultaten van het onderzoek en was zo enthousiast dat ze het computerprogramma begon te gebruiken voordat haar school met de pilot startte. "Dat deed ik met ouders. Ik heb het programma Bouw! losgelaten op kinderen die zwak waren." Na ongeveer een jaar zag ze resultaat. Met een glinstering in haar ogen: "Een jongen die een hekel had aan lezen, pakt nu zelf boekjes. Zo leuk om te zien." Ze ging in gesprek met de schoolleiding en kreeg haar directeur mee. "Alle leeszwakke kinderen in de groepen 3 tot en met 5 zijn nu gestart met Bouw!"
Bovenschools arrangement
Haytske hoopt dat meer scholen bij de pilot zullen aanhaken. "Het ultieme doel is preventie. Voor de grote effecten kan het best zo vroeg mogelijk gestart worden, bij voorkeur al in groep 2 of begin groep 3. De Alblasserwaard is een regio waar kinderen best vaak een probleem hebben met taal en lezen. In de Hoeksche Waard doen alle basisscholen mee met het project. Deelname aan het programma kost 35 euro per leerling per jaar. Maar als tien of meer scholen in een regio meedoen, krijgen ze een bovenschools arrangement en kost het minder."
Terwijl leerling Britt plaatsneemt achter een computerscherm, legt Marjan uit: "De leerling krijgt bijvoorbeeld een lijst woordjes te zien met een 'oe' erin. Hoed, poes, moes. Doordat de 'oe' steeds terugkomt, herkent het kind die. Dan gaat het lezen ineens veel sneller." Haytske: "Het programma duurt gemiddeld anderhalf jaar, je moet ongeveer vier keer per week 15 minuten oefenen. Je start met alle risicokinderen, ongeveer 25 procent van je klas. Voor kinderen bij wie het meevalt, is deelname al snel niet meer nodig. Wat je overhoudt zijn de potentiële dyslecten, die je doorverwijst."
De Tuimelaar vroeg ouders mee te helpen. Marjan: "En goede lezers uit groep zeven doen mee als tutor, onder leiding van een vrijwilliger. Ouders kunnen ook thuis inloggen." Haytske: "Het programma geeft instructies, zodat je weet wat je moet doen als een kind een fout maakt. Toetsen doen de leerkrachten. Een school moet kunnen aantonen dat een kind achterblijft ondanks passende hulp. Het programma is ook een diagnostisch middel; het houdt bij wat er is geoefend en hoe vaak een kind is blijven hangen in bepaalde stof. En het omvat de hele basis, ook het voorbereiden op het leren lezen." Waarschijnlijk kunnen ook vluchtelingenkinderen met dit programma in korte tijd leren lezen. Leesvaardigheidsbevordering is geen luxe. Haytske: "Een kwart van de kinderen die de basisschool verlaten is laaggeletterd. Terwijl begrijpend lezen je schoolsucces bepaalt, en je verdere loopbaan." Meer info: www.lexima.nl/bouw.