'Dit is een uniek project'
kinderdijk • Deze week legt Waterschap Rivierenland de laatste hand aan de palendam in de Hoge Boezem van de Overwaard. In twee maanden tijd is de omtrek van het nieuw te vormen dertig voetbalvelden grote rietmoeras gerealiseerd.
"Dit is een uniek project", zegt Jaap van Elzelingen, toezichthouder bij Waterschap Rivierenland. "Wanneer krijg je nou de kans om zo'n groot rietmoeras te maken? Het is vooral ook heel uitdagend, omdat veel van de werkzaamheden nieuw zijn. Je zet bijvoorbeeld een kering in een slappe veenondergrond. Wat gebeurt er als je daar bagger op stort? Er zijn natuurlijk heel veel berekeningen op losgelaten en wij geloven dat het kan, maar het blijft spannend."
Waterschap Rivierenland spreekt van een win-win-situatie. Vroeger stond de Hoge Boezem van de Overwaard vol met riet, maar door het fluctuerende waterpeil en ganzen verdwijnt steeds meer riet. De provincie wil de rietkragen graag terug, zoals ook beschreven staat in de doelen van Natura2000. Het riet beschermt de kades doordat het de golfslag breekt. Daarnaast vinden dieren beschutting in het riet én verbetert riet de waterkwaliteit. Ook is de Hoge Boezem van de Overwaard de perfecte plek om 225.000 kuub grond kwijt te raken. Want zoveel grond wil het Waterschap de komende jaren uit het Achterwaterschap halen.
De lange watergang tussen grofweg Kinderdijk en de Donk kan het water bij extreme omstandigheden niet snel genoeg afvoeren. Daarom heeft het Waterschap in 2012 een deel tussen de Ammerse kade en de Donk één meter extra diep gebaggerd over een breedte van 25 tot 30 meter, afhankelijk van de breedte van de watergang. "We wilden zien hoe de kades zich zouden houden. Het ging goed, daarom gaan we nu de hele Achterwetering met een meter verdiepen." Dat zorgt ervoor dat het water straks beter doorstroomt, zodat de waterstand in het oosten van de Alblasserwaard minder stijgt bij extreme omstandigheden. Dat verkleint de kans op kadedoorbraak en wateroverlast.
Palendam
Met de grond uit het Achterwaterschap creëert het Waterschap een nieuw rietmoeras in de Hoge Boezem van de Overwaard. De werkzaamheden zijn 7 augustus gestart. In twee maanden tijd is de omtrek van het moeras aangelegd. Deze is zo'n 2 kilometer lang en bestaat uit een palendam van 3000 palen van 10 meter lang en 25 tot 30 centimeter dik. Deze zijn in een dubbele rij geplaatst. Stevig eiken aan de buitenzijde, vuren aan de binnenzijde. De palen zijn door houten balken met elkaar verbonden en de tussenruimte wordt gevuld met klei. Op de bodem van de bak ligt een enorm waterdoorlatend doek van 100 meter lang bij tien meter breed. Afgelopen week is begonnen met het leegvissen van de 15 hectare grote bak en deze week sluit de palendam. Precies op tijd, want na 15 oktober mag er vanwege de ongeveer 4.700 overwinterende smienten niet meer gewerkt worden.
In drie jaar tijd zal de bak zich geleidelijk vullen met grond uit het Achterwaterschap. Deze maand start het Waterschap met de baggerwerkzaamheden, die drie winters zullen duren. Een grote cutterzuiger begint bij het Kokgemaal en baggert zo'n 100 meter per dag. Via leidingen gaat de bagger direct naar de voor het rietmoeras gecreëerde bak. De cutterzuiger heeft tot maart 2017 nodig voor het traject tot aan de Zijdebrug. Daarna is er een stop vanwege het broedseizoen. Tussen september 2017 en maart 2018 verdiept het Waterschap de watergang tussen de Zijdebrug en de Donk. Ondertussen wordt er al riet aangeplant in de palendam. Als over enkele jaren alle grond is ingebracht en voldoende is geklonken, wordt ook de binnenzijde van het rietmoeras aangeplant. Naar verwachting is het project in 2022 gereed.
Marijke Verhoef
q www.waterschaprivierenland.nl