Piet van de Merwe zwaait af bij Willem de Zwijger
'Naast docent was ik ook opvoeder'
papendrecht • "Ik vind het helemaal niet leuk om ermee te stoppen." Het is zo'n beetje de eerste zin die Piet van de Merwe tijdens het gesprek voor dit artikel uitspreekt. "Nou, laten we het houden op gemengde gevoelens", relativeert hij het zelf meteen. "Ik had gewoon nog steeds heel veel plezier in het lesgeven. Ik ben nu 66; het klinkt wat zwaar, maar ik moet ook plaats maken voor een jongere generatie."
Nee, de inwoner van Papendrecht is zeker geen docent die met de tanden op elkaar de laatste jaren is doorgekomen. De passie voor zijn vak en vooral de betrokkenheid met de leerlingen die hij in de klas kreeg, die is er nog volop. De taal Engels overbrengen kwam natuurlijk op de eerste plaats. "Maar tegelijkertijd vind ik het ontzettend mooi dat ik een serieuze bijdrage heb mogen leveren om jonge mensen op de juiste plek in de samenleving terecht te laten komen. Daar heb ik zulke leuke voorbeelden van gezien. Ik heb me vaak naast docent ook opvoeder gevoeld."
Leerschool
Hij kan zich zijn eerste klas goed herinneren. Een 21-jarige Piet van de Merwe, vers van de kweekschool, werd op de Anne Frankschool meteen in het diepe gegooid. "Het was een puinhoop, het meest vreemde zooitje dat ik ooit heb meegemaakt. Leerlingen die eigenlijk niet op het reguliere onderwijs thuishoorden, maar ook zeer intelligente kinderen. Een chaos", blikt hij terug. "En tegelijkertijd was het zo'n goede leerschool. Het hoofd der school, meneer Zwaan, heeft mij toen geholpen om mijn weg te vinden. Daar heb ik veel aan gehad."
Daar bleek ook dat Van de Merwe een leraar in hart en nieren was. Want daar is hij van overtuigd: je kunt veel aanleren, maar het moet ook in je zitten. Ordeproblemen? Nooit gehad. "Ik geloof dat ik er één of twee keer iemand uitgestuurd heb. Maar dan heb je het wel over twintig jaar geleden. Al liet ik af en toe liet iemand die ik even helemaal zat was op de gang zitten."
Hij vervolgt: "Of ik streng was? Nee, dat vind ik zelf helemaal niet. Kijk, ik heb mijn postuur, mijn snor en een zware stem. En ik kan heel goed boos of heel verbaasd kijken. Daar maakte ik natuurlijk wel gebruik van. Bij de Willem de Zwijger moet het leuk zijn, maar er moet ook gewerkt worden. Een combinatie waar ik me helemaal in thuis voelde."
Van de Merwe vertelt het met een glimlach, die tijdens het gesprek regelmatig tevoorschijn komt. Zijn opgewektheid gaat gepaard met bevlogenheid, als hij het multiculturele karakter van de Willem de Zwijger noemt. "Ik heb bewust voor het openbaar onderwijs gekozen. Bij ons maak je mee dat er in de schoolbanken kinderen uit Bagdad, uit Korea, uit Afghanistan en uit Nieuw-Lekkerland zitten. Daar heb ik nooit onderscheid in gemaakt, simpelweg omdat dat niet nodig was. Echt, welke kleur van de regenboog je ook hebt, het maakt geen fluit uit. Groen haar, blauw haar, tatoeages tot in je nek, een lullige rok uit de jaren vijftig; waar het om gaat, is hoe je bent. En dan maakt huidskleur of subcultuur hélémaal niets uit. Die instelling voelden leerlingen ook. Het gaf ze een gevoel van eigenwaarde: hee, het is hier niet belangrijk hoe ik eruit zie."
Rector
Ruim veertig jaar op één middelbare school betekent niet dat Piet van de Merwe nooit om zich heen heeft gekeken. "Ja, ik had graag een stap hogerop gedaan, bijvoorbeeld naar een managementfunctie. Daar heb ik naar gesolliciteerd, maar dat is niet gelukt. Heel jammer, ik had dat hartstikke leuk gevonden. Mede daarom heb ik samen met mijn vrouw begin jaren negentig Fit Point in Papendrecht opgezet, wat nu Basic Fit heeft. Ik kom zelf uit een mkb-gezin en het ondernemersbloed bleek er bij mij ook te zijn. We hebben dat vijftien jaar gedaan; tropenjaren, want ik bleef ook nog twee ochtenden in de week lesgeven. Waarom? Omdat ik het onderwijs niet wilde missen. Ik vind het zo prettig om met jonge gasten te communiceren, verbaal te stoeien, hun Engels op een hoger niveau te brengen. Uiteindelijk ben ik gewoon een ouderwetse schoolfrik."
Geurt Mouthaan