Blijvende herinnering aan oorlogsslachtoffers
Herdenken houdt de verhalen levend
zaltbommel • Het idee om een blijvende herdenkingsvorm te creëren bestond al langer, maar na de 4 mei-herdenking van vorig jaar werden er concrete plannen gemaakt door Peter Laghuwitz, Anton Klijmij en Piet de Lange. Samen vormden zij een comité om de plannen te realiseren.
Zij kennen elkaar omdat Peter Laghuwitz zich jaarlijkse inzet voor de dodenherdenking op de katholieke begraafplaats, Anton Klijmij is de beheerder van de deze begraafplaats en Piet de Lange is voorzitter van de contactgroep Sint Martinuskerk Zaltbommel.
Het ontwerp van de plaquette en de tekst is gemaakt door de drie commissieleden. De herdenkingsplaat bevat de namen van vier oorlogsslachtoffers die daar begraven liggen met tevens een korte beschrijving van de gebeurtenissen die tot hun dood hebben geleid.
24 september 1944
In de vroege ochtend van 24 september 1944 werden, vlakbij de plek waar nu de Alemse rotonde ligt, drie mensen op gruwelijke wijze om het leven gebracht door een aantal Duitse soldaten en daar ter plekke begraven. Kort daarvoor waren ze uit hun cel gehaald in het souterrain van het Rossumse gemeentehuis. Ze zaten daar op verdenking van het plegen van verzetsactiviteiten tegen de bezetter.
De drie mensen waren Jan Klingen, zijn dochter Tilly, en Louis Boelen.
Onderduiker
Hotel Gottschalk in de Waterstraat te Zaltbommel bood tijdens de oorlogsjaren plaats aan Joodse onderduikers. Eén van hen was Mary Wolff. Zij had haar donkere haar geblondeerd en had een andere identiteit aangenomen. Om enigszins vrijelijk te kunnen bewegen hielp ze mee in de bediening. Op 8 juli 1944 vielen de Duitsers met veel geweld binnen, op zoek naar onderduikers en daarbij werd Mary Wolff, ofwel Coba Jansen, zoals ze zich noemde, door geweervuur dodelijk getroffen. Bij deze overval kwam ook de eigenaar van het hotel de heer H.A. van de Laak om het leven.
Na de oorlog zijn de lichamen van Jan Klingen, dochter Tilly en Louis Boelen opgegraven en hebben ze een laatste rustplaats gekregen op de RK begraafplaats te Zaltbommel. Het lichaam van Mary Wolff lag eerst begraven op de algemene begraafplaats aan de Bossche Poort en werd later overgebracht naar de rooms-katholieke begraafplaats.
Ook is op de plaquette een verwijzing te lezen naar het monument voor ongedoopte kinderen: "Stil staan bij de verstrekkende gevolgen van ontberingen in de oorlog, zoals het verdriet van ouders om hun kind."
Doorvertellen
De plechtigheid werd zaterdag bijgewoond door familieleden en belangstellenden. Piet de Lange, voorzitter van de commissie heette de aanwezigen hartelijk welkom en gaf daarna het woord aan burgemeester Van den Bosch die in zijn toespraak het belang van herdenken en doorvertellen verwoordde.
G. Dubbeld, echtgenoot van Rianne Boelen vertelde in het kort iets over de gebeurtenissen die tot de afschuwelijke dood van de verzetshelden leidde. Sita Struijke droeg een prachtig gedicht voor, getiteld 'Een Vogel'.
De onthulling van de plaquette werd verricht door Helianthe Boelen, kleindochter van Louis Boelen en kleinzoon Jan van Jan Klingen.
Indrukwekkend
Op indrukwekkende wijze werd door een trompettist daarna de Last Post geblazen.
Na nog enkele toespraken waaronder die van Lodewijk, zoon van Louis Boelen, sloot pastor Bertus Bus de bijeenkomst af.
Na een korte rondgang langs de graven van de oorlogsslachtoffers werd deze indrukwekkende plechtigheid beëindigd.
Een dergelijk symbool zal zeker meehelpen de herinnering aan deze verzetshelden levend te houden voor de generaties die na ons komen.
Frans van den Heuvel sr.