Verwachtingen zijn hooggespannen na ontpoldering
Nieuwe dijk laat oude tijden herleven
poederoijen • Minister Melanie Schultz van Haegen gaf drie jaar geleden het startsein voor rivierverruiming in het uiterste puntje van de Bommelerwaard. Donderdag kwam ze terug voor de oplevering van het project.
Samen met dijkgraaf Roelof Bleker van Waterschap Rivierenland haalde Schultz een schilderij uit een grote lijst. Wie door de lijst kijkt, ziet nu een levend schilderij: het Munnikenland met de Wakkere Dijk. Deze nieuwe dijk ligt haaks op de weggegraven Deltadijk bij Brakel. Zo krijgt het Waalwater de ruimte. Het Munnikenland zorgt bij hoogwater voor een verlaging van het peil van elf centimeter.
"Naast de waterveiligheid heeft dit project ook grote betekenis voor de recreatie en voor de cultuurhistorie", benadrukte de minister. Er is speciale aandacht besteed aan de toegankelijkheid van Slot Loevestein bij hoogwater. De nieuwe toegangsweg voor auto's ligt langs de Afgedamde Maas, een mooie route op een kade die statistisch gezien één keer per vijf jaar onderloopt.
De oude toegangsweg wordt straks, als aannemer Van Oord het laatste grondwerk heeft afgemaakt, het domein voor fietsers. De fietsroute aan de Waalkant is vervallen, tot verdriet van met name inwoners van Brakel. Daar staat dan weer tegenover dat ook bovenop de Wakkere Dijk een fietspad in aanleg is.
Die Wakkere Dijk is een staaltje innovatie van het waterschap en andere deskundigen: de kleidijk zoals we die kennen zit verstopt onder een breed aflopend talud. Daar mogen bomen op groeien en koeien op grazen. Trapsgewijze stenen tribunes geven bezoekers een weergaloos uitzicht over het nieuwe natuurgebied dat volgens de verwachtingen gaat ontstaan.
Zaltbommels burgemeester Albert van den Bosch zag al voor zich hoe internationaal publiek zich vergaapt aan al dat moois. "Wie weet wordt er nog eens een Eurotop gehouden op Loevestein."
Vereniging voor agrarisch natuurbeheer De Capreton en Staatsbosbeheer tekenden donderdag overeenkomsten voor beheer van het gebied. De Capreton gaat tweehonderd hectare beheren in samenspraak met lokale boeren. Die hebben volgens voorzitter Piet Nienhuis belangstelling voor het goede gras dat van oudsher in de uiterwaarden groeit. Door afspraken te maken over zaaien en maaien krijgen bloemen en weidevogels ook een kans in het gebied. De hoop is dat in de rest van het gebied rietmoeras ontstaat zodat onder andere de roerdomp zich thuis gaat voelen. "Dit kan het Krugerpark van het rivierengebied worden, waar je alle soorten kunt spotten die hier potentieel voorkomen. Naast de roerdomp ook bijvoorbeeld de bever, de zeearend en de visarend", voorspelt Arjan Snel van Staatsbosbeheer.
Zo zorgt de hypermoderne dijk ervoor dat oude tijden herleven. Ger de Vrieze was door zijn baan bij het waterschap betrokken bij de start van dit Ruimte voor de Rivier-project. Nu is hij gepensioneerd. Donderdag genoot hij met volle teugen. "Het is echt uniek wat hier gebeurt. De komgronden die zo bepalend zijn geweest voor het ontstaan van Nederland, maar die we al driehonderd jaar niet meer hebben, komen terug. Wat mij vooral fascineert, is dat je in het landschap terugziet wat de heersende maatschappelijke opvattingen waren in een bepaalde periode. Het gedeelte dicht bij Loevestein is na de oorlog afgegraven voor kleiwinning: er moesten bakstenen komen voor de wederopbouw. De kleiputten werden daarna weer afgedekt zodat er voedsel verbouwd kon worden, met de herinnering aan de hongerwinter nog vers in het geheugen. Toen kwam Mansholt en de internationale voedselmarkt. De laatste percelen waar klei is gewonnen, werden daarna niet meer voor akkerbouw gebruikt, we vonden toen natuur belangrijker. Hetzelfde geldt voor waterveiligheid: de visie verandert met de jaren. Dat zie je allemaal terug hier in het Munnikenland. Over honderd jaar zullen mensen naar de Wakkere Dijk kijken en zeggen: o ja, zo dachten we er tóen over."
Janneke Boogaard