Boeiende lezing van tuinhistorica Vanessa Bezemer Sellers
Kasteeltuin zette Vianen op de kaart
vianen • Dat zegt tuinhistorcia Vanessa Bezemer Sellers, die zaterdagmiddag voor een zeer deskundig publiek een boeiende lezing over het onderwerp verzorgde in het Stedelijk Museum. Onder het gehoor ook enkele medewerkers van Paleis Het Loo.
Bezemer woont al bijna dertig jaar in Amerika en is een groot kenner van de 17e eeuwse Nederlandse tuinen. Ze werkt momenteel als onderzoeker bij het Botanical Garden's Humanities Institute in New York. In de jaren negentig was ze verbonden aan het roemruchte Metropolitan Museum of Art in New York. In de collectie van het museum ontdekte ze destijds een uniek boekwerkje uit 1635 van de hand van Isaac Leschevin, de Franse ontwerper van de kasteeltuin van Batenstein. Het bevatte imposante latwerkconstructies voor onder andere poorten, paviljoens en loofgangen. Het prentenboekje dat opdook in de collectie van het museum is volgens Bezemer een zeldzame bron van informatie over de zeer ontwikkelde tuinkunst van de vroege 17e eeuw.
Het boekje was bedoeld als een soort portfolio van de Franse tuinontwerper. Lescevin droeg het boekje op aan stadhouder Frederik Hendrik. De Prins van Oranje was kennelijk zo onder de indruk, dat de Fransman een paar jaar later ook de paleistuin van Huis Ter Nieuburch in Rijswijk en later de tuindecoraties bij Huis ten Bosch mocht ontwerpen.
Johan Wolfert
Johan Woltert van Brederode was de opdrachtgever van de Viaanse kasteeltuin. Hij was een liefhebber en pronkte graag met zijn bezit. Niet alleen Frederik Hendrik zelf, maar ook Constantijn Huygens en Maria Henriëtte Stuart, de vrouw van stadhouder Willem II, en haar moeder, de Engelse koningin Henriëtte Maria, hebben de tuin bezocht. De tuinen vielen op door hun prachtige geometrische figuren. Teruggrijpend op de klassieke oudheid en vol symboliek. "Iedereen in die tijd die geïnteresseerd was in moderne tuinarchitectuur, besefte gelijk dat de kasteeltuin van Batestein niet zomaar een tuin was", zegt Bezemer.
De ontwerpen van Leschevin werden een halve eeuw later letterlijk gekopieerd in het boek 'Den Nederlandschen Hovenier' van ene Jan van der Groen. 'Een vroege vorm van plagiaat", aldus Bezemer. De tuinhistorica toonde zich zeer content met het feit dat er in Vianen initiatieven zijn om de verloren gegane kasteeltuin toch weer nieuw leven in te blazen.
Het was niet mogelijk om het prentenboek uit het museum in New York in Vianen ten toon te stellen. Speciaal voor het Stedelijk Museum heeft Vanessa Bezemer daarom een vier minuten durend filmpje laten maken, waarin alle bladzijden van het zeer kostbare boekwerk worden getoond. De korte video is te zien in het Stedelijk Museum, waar t/m 30 oktober een expositie loopt over de kasteeltuin.