Ex-militairen vragen om begrip en stukje waardering
Ook gewoon mensen met emotie
vianen • Landelijke Veteranendag, zaterdag 18 juni voor de tiende keer in Vianen, roept op tot begrip en waardering voor ex-militairen die de vrede en de belangen van het Nederlandse leger in het buitenland hebben gediend. Niet dat alle veteranen last hebben van een posttraumatische stress-stoornis, zegt voorzitter Jan Bruning van de Werkgroep Veteranendag Vianen, maar er zijn ex-militairen die decennia later nog achtervolgd worden door nare herinneringen.
Zoals die ene Unifil-veteraan die in de jaren tachtig diende in Libanon en zich onlangs liet zien in het tweemaandelijkse Veteranencafé in De Stadshof. "Aan het eind van de missie werd een maat van hem dodelijk getroffen door een verdwaalde kogel", vertelt Bruning. "Dan dacht je nog: gauw kamp opruimen, schoonmaken en overdragen aan de volgende ploeg, en dan gebeurt er zoiets. Er wordt in de maatschappij wel eens makkelijk gedaan over een missie, maar deze jongen heeft er na al die jaren wel een tikkie aan overgehouden. Wat ik van hem begreep is dat het een hele hechte groep was."
Veteranendag valt samen met Oldtimerdag. Genodigde ex-militairen komen 's ochtends bijeen voor een reünie in het stadhuis. Lunchtijd schuiven ze aan voor de welbekende 'blauwe hap', marinejargon voor Indonesische rijsttafel. Gemiddeld trekt de dag zo'n vijftig belangstellenden waarvan tweederde bestaat uit veteranen en de rest aanhang is. Terwijl Vianen volgens cijfers van het Veteraneninstituut 110 veteranen huisvest. Bruning: "Het aantal belangstellenden ligt een stuk lager omdat veel veteranen op leeftijd zijn en niet meer op eigen kracht kunnen komen. En je hebt de categorie die wel op missie is geweest, maar niet de behoefte heeft om ex-collega's op te zoeken. En dan zijn er veteranen die in juni graag met vrouw en camper erop uit trekken. Lang niet iedereen komt, maar we hebben wel een harde kern."
Landelijke Veteranendag is in Vianen voor het eerst uitgesmeerd over twee dagen. Vrijdag 17 juni, ook in het stadhuis, geven twee veteranen onder wie Bruning vanaf 20.00 uur een lezing. Ondersteund door beelden van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) vertellen ze over missies. Officier der mariniers Bruning, nu 70, was als waarnemer actief op de Golanvlakte om toe te zien op naleving van het akkoord destijds tussen Israël en Syrië. De tweede spreker, majoor Frans Erkelens, heeft op missie gezeten in onder andere Bosnië en recent nog in Mali. De publiekshal van het stadhuis wordt vrijdagmiddag aangekleed met poppen in militaire uitrusting.
"De lezing is een pilot om te kijken of we de belangstelling voor Veteranendag kunnen vergroten", aldus Bruning. "Burgemeester Wim Groeneweg heeft het belang van Veteranendag ingezien. Eerder hielden we de dag in Everdingen, maar hij wilde de dag houden op een centrale plek en deze koppelen aan een grote manifestatie - dat is Oldtimerdag geworden. Her en der in het land worden onder auspiciën van het Veteraneninstituut lezingen gehouden op scholen. Zo ver zijn we in Vianen nog niet, maar het is wel iets waar we over nadenken."