Plomp & Zn.: 'herenakkoord' is beter dan procederen
Kan gewassen lucht stinken?
waardenburg • Zo'n dertig inwoners van Waardenburg hebben de afgelopen jaren geklaagd over overlast van Plomp & Zn., waar boomstammen en afvalhout verwerkt worden tot bodembedekkers, zaagsel en brandstofpellets. Nu zijn er nog twee bezwaarmakers over. De familie Kardol, die in een bedrijfswoning op het industrieterrein woont, is er één van. "De uitlaatgassen uit de schoorstenen op het dak geven een ontzettend vieze en misselijkmakende stank", zegt Marijke Kardol.
De problemen ontstonden volgens Kardol in 2009. Tot die tijd kreeg Plomp & Zn. houtvezels aangeleverd. Sindsdien verwerkt het bedrijf zelf boomstammen. Via een installatie voor warmte-krachtkoppeling (WKK) wordt stroom opgewekt voor het schaven van de stammen. De restwarmte wordt gebruikt om de snippers te drogen. Kardol heeft naar eigen zeggen last van de herrie van boomstammen die in een stalen bak ploffen, fijn houtstof dat door de kleinste kieren dringt en vooral stank. Die eerste twee zijn afgedekt via voorschriften waaraan Plomp keurig voldoet. Maar die stank. "De geur is niet alleen te ruiken, we proeven het in onze kelen. In de zomer buiten op het terras zitten als de installatie draait, zit er al helemaal niet meer in."
Volgens Rob Dobbelsteijn Bisschops, juridisch adviseur van Plomp, is bij de vergunningaanvraag in 2009 aangegeven dat geur een item was, maar heeft de provincie daarvoor geen normen opgenomen in de toenmalige vergunning. Daardoor ontstond achteraf gesteggel. Tientallen meldingen van stank kwamen binnen. "Die werden door de computer automatisch toegewezen aan Plomp", zegt Dobbelsteijn Bisschops, "ongeacht bijvoorbeeld de windrichting van dat moment. We hebben heel veel klachten nagetrokken en er bleken vaak andere oorzaken, bijvoorbeeld fruittelers die snoeihout aan het stoken waren en asfalteringswerk op de A2."
Plomp liet een meting uitvoeren om een basisnorm te achterhalen. Die werd bepaald op 449 miljoen geureenheden per kuub per uur. "Dat was op basis van één meting in het voorjaar, terwijl de emissie in de zomer en herfst erger is. Er had een jaargemiddelde genomen moeten worden", betoogt Dobbelsteijn Bisschops. Bovendien bleek bij controles dat de uitslagen erg uiteen liepen. "We hebben verschillende bureaus monsters laten analyseren van dezelfde meting. Dan kwam de ene bijvoorbeeld op 621 en de andere op 345. De toezichthouder geeft toe dat het niet goed werkt, maar blijft toch vasthouden aan die 449 omdat dat nu eenmaal is vastgelegd in de vergunning."
De provincie legde op dat Plompt & Zn. een peperdure luchtwasser moest installeren. De vochtige lucht die is gebruikt om de houtsnippers te drogen, wordt op het dak van de bedrijfshal door een watergordijn geleid, waardoor de geur grotendeels weggefilterd wordt. Of dat de beste manier is om het geurprobleem aan te pakken, betwijfelt Plomp inmiddels. In elk geval blijft een probleem dat de lucht uit de wasser bij bepaalde weersomstandigheden meteen neerslaat naast de achttien meter hoge schoorstenen. De familie Kardol vraagt zich daarnaast af of de chemische wasser geen negatieve gevolgen voor de gezondheid heeft, wat volgens Plomp dan weer onmogelijk is. Het afstellen van de luchtwasser ging ook al niet van een leien dakje, wat er bijna toe leidde dat de provincie het bedrijf stillegde. "Dan had er binnen een week 75 man op straat gestaan", schetst Dobbelsteijn Bisschops de gevolgen.
Omdat het aantal geureenheden niet veel zegt over mogelijke overlast, liet Plomp ook onderzoeken uitvoeren om vast te leggen hoe erg de lucht uit de WKK-installatie stinkt. "Dat is natuurlijk heel subjectief. Ammoniak vindt iedereen stinken en vanille vindt iedereen lekker ruiken, maar alles daartussen is vooral persoonlijk." Bij de eerste meting, in 2011, werd de geur beoordeeld als 'hinderlijk'. Inmiddels is dat opgeschoven naar 'niet hinderlijk' tot 'niet waarneembaar'. Maar ook bij deze onderzoeken lopen de uitslagen steeds behoorlijk uiteen.
Was de rust rond de luchtwasser net enigszins weergekeerd, werd vanwege veranderde wetgeving het bevoegd gezag over Plomp overgeheveld naar de gemeente Neerijnen. Die legde een preventieve last onder dwangsom op van 50.000 euro per overtreding. Plospan vocht de dwangsom met succes aan. "Wij vinden het bedrag veel te hoog. Een dwangsom is bedoeld als prikkel zodat een bedrijf zich aan de regels houdt, niet om de handhaving van te betalen. De rechtbank was dat met ons eens, maar helaas is er hoger beroep ingesteld door de ODR (Omgevings Dienst Rivierenland, die in opdracht van de gemeenten milieu- en bouwvergunningen en het toezicht daarop regelt, red.)."
De vier broers die het familiebedrijf leiden en hun juridisch adviseur weten inmiddels alles van geur. "Maar het is moeilijk uit te leggen. En elke keer hebben de instanties weer andere adviseurs die het dossier niet goed kennen", zegt Rober Plomp, één van de eigenaren. "Wij voelen ons onterecht gecriminaliseerd."
Dobbelsteijn Bisschops: "We zouden heel graag willen dat de familie Kardol meegaat op geurcollege bij een door hen aan te wijzen bureau, immers zonder dat je de oorzaak en omvang van een probleem kent kun je ook nooit tot een oplossing komen." Dat gaat het Waardenburgse bedrijf komende week ook voorstellen, als de partijen op voorstel van burgemeester Harry de Vries opnieuw om tafel gaan. Plomp hoopt uiteindelijk op een herenakkoord met de omwonenden en de overheid. "Daar kan bijvoorbeeld in komen te staan dat wij alle nieuwe technieken die beschikbaar komen, zullen toepassen. En dat we de overheid niet aansprakelijk zullen stellen voor de kosten van maatregelen die zijn opgelegd terwijl die achteraf niet het meest nuttig bleken. Maar dan moet de gemeente dit dossier uit de juridische sfeer halen en een politiek besluit durven nemen. Als zo'n herenakkoord er niet komt, zullen de processen tot in lengte van jaren doorgaan. Dat kost het bedrijf en uiteindelijk de gemeenschap handenvol geld."
Janneke Boogaard