Cantatedienst gaat over Godsvertrouwen
leerdam • Op zondag 6 november om 17.00 uur wordt voor de vierde keer in de Grote Kerk te Leerdam een kerkdienst gehouden waarin een cantate van Bach wordt uitgevoerd. Gekozen is voor Cantate 97, 'In allen meinen Taten'.
Dit werk van Bach is gebaseerd op het gelijknamige lied van de dichter Paul Fleming (1642). De cantate werd door Bach gecomponeerd in 1734, waarschijnlijk voor een huwelijksplechtigheid, en is daarna nog diverse malen door Bach uitgevoerd tijdens kerkdiensten op de zondagen na Trinitatis.
De cantate begint met een feestelijke ouverture voor orkest en koor met in de sopraan de bekende melodie van het lied 'Insbruck, ich muss dich lassen'. Bach gebruikte deze geliefde melodie vaak, onder andere in de Matthäus Passion. De eerste regel zet gelijk aan het begin de toon met een krachtige geloofsbelijdenis: 'Ik laat in al mijn daden mij door de Hoogste raden.'
God en lot
Wie de tekst van de hele Cantate voor het eerst leest of hoort zou kunnen denken dat Bach een rigide voorzienigheidsleer aanhangt. Dat is nog maar de vraag. Bach laat de zware woorden op lichte muziek zweven, als om aan te geven dat het hem gaat om een basisvertrouwen in een goede God, die het zware leven met zijn donkere lotgevallen juist lichter maakt. Voor Bach zijn God en lot niet hetzelfde, omdat zijn geloof in Gods leiding is 'gedoopt' in de wijze waarop God betrokken was op Jezus van Nazaret. Tijdens de dienst worden, voor de uitvoering van de cantate, uit de Bijbel woorden van Job en Jezus gelezen die een basisvertrouwen in God onderstrepen.
In maar liefst vijf aria's en twee recitatieven werkt Bach de tekst van het lied 'In allen meinen Taten' verder muzikaal uit. Ook hier blijkt de hand van de meester. De muziek van Bach geeft de tekst niet alleen een diepere betekenis, maar weet ook over de eeuwen heen de eenentwintigste-eeuwse luisteraar direct te raken. In het slotkoor keert de melodie van het openingskoor weer terug, maar nu spelen de strijkers er hun melodieën overheen, waardoor de tekst als het ware bekroond wordt.
De cantate wordt uitgevoerd door de cantorij onder leiding van Janko Fraanje met medewerking van het barokensemble Collegium Delft en vocale solisten. Voorganger is dominee Ben Heijting.