Betrokkenheid plaatselijke school houdt traditie in stand
Opijnen herdenkt Amerikaanse vliegers
opijnen • "De afgelopen jaren krijgt deze geschiedenis steeds meer aandacht", vertelt Bauke Algera die de gebeurtenissen heeft uitgeplozen. Bij de herdenking woensdagavond is onder meer een afvaardiging van The American Woman Club uit Amsterdam (AWCA) aanwezig.
In de lente en zomer van 1943 begonnen Amerikaanse vliegtuigen op grote schaal Duitse doelen te bombarderen. Op 30 juli van dat jaar was er weer zo'n actie boven Duits grondgebied. "Ze bombardeerden fabrieken van Messerschmitt. Bij de terugkeer kwam de bemanning van een Boeing B-17, een 'vliegend fort', in de problemen." De B-17 raakt tijdens de thuisreis door motorstoring achterop en vormt een makkelijke prooi voor de Duitse jagers. De staart van de bommenwerper wordt in brand geschoten, de oliedruk valt weg en de B-17 is reddeloos verloren. Twee vliegers – Bruce en Mc Cammon – weten zich boven Heesselt met hun parachute in veiligheid te brengen, acht Amerikanen komen om het leven. "Het vliegtuig stortte neer in de omgeving van de Esterweg. Een ooggetuige vertelde later dat het leek of het zilverpapier regende – aluminium onderdelen van het toestel." De Amerikanen waren kansloos. Sommigen probeerden zich vergeefs met hun parachute te redden, maar daarvoor vloog het toestel al te laag. Bovendien werden ze beschoten door de Duitsers. Een van de piloten viel door het dak van een boerderij. "Direct na de crash haalden inwoners de vliegers op met paard en wagen; een van die jongens vonden ze in het vliegtuigwrak met zijn hand nog op z'n machinegeweer." Op verzoek van de burgemeester van Opijnen gingen de Duitsers er mee akkoord dat de Amerikanen begraven werden op de plaatselijke begraafplaats. "Dat gebeurde anders nooit. De plechtigheid zou plaats vinden op 1 augustus om negen uur 's morgens, op voorwaarde dat alleen de burgemeester aanwezig zou zijn. Maar die morgen zag het op de begraafplaats zwart van het volk, iedereen hielp mee, veel inwoners brachten bloemen." Na de oorlog bleef de betrokkenheid van de inwoners zo groot en werden de graven zo trouw onderhouden dat de Amerikaanse overheid de piloten niet naar 'huis' haalde of herbegroef op de begraafplaats Margraten. "Men was zo onder de indruk van de goede zorgen dat de Amerikanen in Opijnen bleven liggen." Wel werden er speciale grafstenen geplaatst die overeen kwamen met de stenen op de grote 'National Cemeteries'. In de jaren zestig werd er contact gelegd met Bruce en Mc Cammon, die bezoeken brachten aan Opijnen. Ook ontstonden er contacten met de AWCA, een vereniging van Amerikaanse vrouwen in ons land die eveneens het dorp bezochten. De afgelopen jaren dreigde de herdenking wat in de vergetelheid te raken. Contacten met de plaatselijke school hebben de plechtigheid nieuw leven in geblazen. "De leerlingen hebben veel interesse voor het verleden en de verhalen van mensen die ver van huis hun leven gaven voor anderen. John Bruce zei ooit: 'We had to do the job. Freedom is not free'. De dames van AWCA bezoeken de school, ooggetuige Hans van Arkel vertelt het verhaal. Zo blijft de herinnering aan de Amerikanen levend."