Bezoekersaantal vertoont stijgende lijn
Lieftallig zeepaardje en felle piranha
leerdam • 'Ga in Leerdam naar de haaien'. Welke Leerdammer kent de slogan niet? Maar dat het dit voorjaar al 25 jaar geleden is dat de basis werd gelegd voor de onderwaterdierentuin, daarover verbaast menigeen zich. "De tijdelijke tentoonstelling die we als aquariumvereniging De Discus met Pasen 1991 inrichtten, sloeg zo aan dat-ie nooit meer weg is gegaan", vertelt Rein Nieuwboer, verantwoordelijk voor de PR, nog maar eens.
De naam van de tentoonstelling veranderde in AquaZoo, maar de haaien zijn nog altijd het handelsmerk. Vanaf de entree hebben bezoekers meteen zicht op een knots van een aquarium met daarin deze dieren met de vervaarlijke tanden. Al gaat het wel om een klein soort, de epaulethaai. "Grotere haaien mogen we hier niet houden in verband met de wetgeving", vertelt Nieuwboer.
Wat die wetten en regels betreft, veranderde er voor AquaZoo veel in 2003. Dat jaar werd het dierentuinbesluit van kracht. "Daar vallen wij ook onder. Er worden strenge eisen gesteld aan de levende have én aan de veiligheid voor de bezoekers." Het is vooral een kwestie van de administratie bijhouden. "We hebben in het haaienaquarium bijvoorbeeld een heel grote doopvontschelp, die in beslag is genomen door de douane. Als die hier weggaat, moet dat officieel geregistreerd worden. Dat geldt ook voor alle vissen die verhuizen."
AquaZoo werkt samen met andere dierentuinen zoals Blijdorp. Zelfs een dierentuin in Frankrijk heeft weleens vissen uit Leerdam gehaald. Er zijn dan ook bijzondere waterdieren te vinden in de kelder van Lingesteyn. Op de bar staat een bescheiden bak met een bidsprinkhaankreeft. "Hij kan niet in een glazen aquarium, want dan zou hij de ruit kapot kunnen slaan, zoveel kracht heeft hij. Kijk, hij heeft een soort hamertjes. Die gebruikt-ie normaal gesproken om mosselen kapot te krijgen."
Gevaar van een andere orde dreigt bij de terraria met pijlpuntgifkikkers. "Indianen in de amazone gebruiken het gif voor hun pijlen. Als ze dan een aap raak schieten, is die binnen een paar seconden dood. Dat geldt dus ook voor een mens die in aanraking komt met het gif." Andere bijzondere eigenschap van de fluorescerend rode en groene minikikkertjes is hun gefluit. "Dat is zo hard dat de mensen het een verdieping hierboven horen."
Haaiencrèche
Vooral kinderen kunnen gebiologeerd kijken naar de haaiencrèche, het kleinste zoutwateraquarium waar de streepjes van de schattig kleine bamboehaaitjes al door de eischaal heen schemeren. "Als ze de eierdooier op hebben gegeten, begint het werk van onze vrijwilliger Frans", vertelt Nieuwboer trots. "Hij voert ze niet alleen stukjes regenworm, waar in Nederland de meeste haaien mee grootgebracht worden. Dat is niet goed voor ze, daarom gaan in Nederland gekweekte haaien ook bijna altijd dood als ze negen maanden oud zijn. Het valt ook niet mee om ze na die regenwormen te laten wennen aan bijvoorbeeld mosselen. Denk maar aan een kind dat alleen maar appelmoes eet", lacht Nieuwboer.
Behalve de voortgang in de haaiencrèche is er ook in de andere vivaria, door de vrijwilligers liefkozend 'bakken' genoemd, altijd wel iets nieuws te beleven. Een nieuwe trend in de aquariumwereld is aquascaping. Daarbij wordt onder water een natuurlandschap nagebootst, bijvoorbeeld een bos of berglandschap. De kruinen van de bomen bestaan uit waterplanten. De gulden snede is belangrijk bij de inrichting van deze aquaria.
Persoonlijk heeft Nieuwboer meer met de zoutwateraquaria met koralen, wetende dat voor sommige soorten jaren geduld en een uitgebalanceerd watermilieu vergen. "Koralen groeien soms maar een millimeter per jaar."
En wat te denken van de wondere wereld van de schuttersvis, die waterdruppels gebruikt als kogels. "Hij kan tot een meter boven het wateroppervlak een insect raken met zo'n druppel. Die valt dan in het water en is een prooi voor de vis."
Ook de zeepaardjes voeren de bezoekers, met name jonge kinderen, mee in een sprookjesachtige wereld. Minder lieflijk maar ook zeer tot de verbeelding sprekend zijn de piranha's. Zo roerloos als ze de bezoeker aanstaren van achter het glas, zo fel jagen ze zodra ze bloed ruiken. "Boeren in de amazone die met hun vee de rivier moeten oversteken, snijden één dier open en sturen dat een stuk verderop het water in als afleidingsmanoeuvre."
De spannende verhalen spreken jong en oud aan. "Vorig jaar hadden we al een topjaar, en in de eerste twee maanden van dit jaar hebben we echt een recordaantal bezoekers gehad. Waarom weten we niet precies. Er komen groepen met busreizen, maar ook mensen die geëmigreerd zijn naar de andere kant van de wereld en op familiebezoek zijn. De enigen die we nog altijd moeilijk binnen krijgen, zijn... de Leerdammers zelf!"
Janneke Boogaard