Poort was waarschijnlijk mooier dan altijd werd aangenomen
Schoonrewoerdse poort onthuld
leerdam • "Alles wat we van de poort moesten vinden, hebben we ook gezien. Alleen twijfelen we nog aan de boogjes van de brug." Vorige week werd op het Voogdplein een opgravingsonderzoek uitgevoerd. Graafmachines legden de fundamenten van de Schoonrewoerdse Poort bloot, Van der Feest en zijn medewerkers onderzochten de vondsten en leerlingen van basisscholen uit Leerdam en omgeving namen een kijkje. In 2007 werden bij rioleringswerkzaamheden aan de Vlietskant fundamenten van de binnenpoort gevonden, vorig jaar doken bij een proefsleuvenonderzoek restanten van de buitenpoort op. Aanleiding voor de gemeente om de rioleringswerkzaamheden op het Voogdplein vooraf te laten gaan door onderzoek. Een van de conclusies: "Lang werd gedacht dat dit een van de minder fraaie poorten van Leerdam was, waarschijnlijk is het toch een mooie poort met monumentale uitstraling geweest."
Donderdag kreeg groep 6 van basisschool Floris Radewijnsz de laatste vondsten te zien. Maar eerst werd de basiskennis getest – een week eerder was gemeentelijk projectleider Michel Verspuij de scholen langs geweest om wat te vertellen over de Leerdamse stadsmuren en -poorten. Een van de leerlingen ziet een 'kloostermop' aan voor een baksteen, maar heeft een prima excuus: "Ik was vorige week toch zeker ziek." De archeologen halen – naast hun speurtocht naar muren en poorten – nog veel meer oud spul uit de grond. De 'pispot' wordt uitbundig begroet door de leerlingen. "Smerig om zo'n ding vast te houden." Van der Feest legt uit dat mensen in die tijd hun afval en overtollige spullen zonder problemen in de gracht kieperden. "Of in de beerput in de tuin. Daar vind je de mooiste dingen. Al hangt er een nare lucht aan die spullen. Als je daar een dag mee bezig bent geweest, heb je de treincoupé voor jezelf." Afgelopen week werd een fraai stuk porselein in de stadsgracht gevonden. "Echt luxe, waarschijnlijk Chinees, uit de periode 1690-1720. Heel kostbaar, alleen al om het naar Leerdam te krijgen. Dat betekent dat hier rijke mensen hebben gewoond." Maar er werd ook een goedkoper exemplaar opgehaald. "Met putjes en slordiger geverfd. Dat was voor 'gewone' mensen." Glasscherven, muntjes, botjes en musketkogels – waarschijnlijk van Franse troepen – zijn andere vondsten; de opvallendste worden behandeld en nader onderzocht.
Maar de belangstelling van Van der Feest gaat toch vooral uit naar de muren en de poort. "Het is de bedoeling van alle puzzelstukjes één verhaal te maken en vast te stellen wanneer de poort is gebouwd en afgebroken. En waarom." De bouw is af te lezen aan de balken waarop de muur is gebouwd. "We kunnen aan de jaarringen zien wanneer zo'n boom is omgehakt. Misschien dat het hout tien jaar is blijven liggen voor het werd gebruikt, maar zo weten we toch ongeveer wanneer de muur werd gebouwd." Ook het jaar van de 'sloop' is redelijk te achterhalen. "Maar waarom is dat gebeurd? Dan kijken we ook naar de stadsarchieven. Daarin staat dat de wethouders – op één na – deze poort niet mooi meer vonden. Maar hier zien we dat de poort zo krom was als een banaan. Hij zakte langzaam weg naar de gracht. Waarschijnlijk stond-ie op instorten." Er blijven nog een paar vragen over. Zo zou volgens oude tekeningen de binnenpoort een smaller en een breder deel hebben gehad, maar dat uitspringende stuk is nog niet gevonden. Dat geldt ook voor de boogjes die aan de brug zaten. "Was dat echt of was dat meer een idee van de tekenaar", aarzelt Van der Feest. Deze week wordt in de Pironstraat gekeken naar het 'schootsveld' van de toenmalige muur. Gemeente Leerdam denkt na hoe de herinneringen aan de Schoonrewoerdse Poort levend gehouden kunnen worden. Vrijwel zeker via een informatiepaneel, mogelijk wordt ook een stukje muur nagebouwd. Het idee om de restanten via een glazen plaat zichtbaar te maken, lijkt praktisch en financieel niet haalbaar.
André Bijl