'Fysieke winkels hebben absoluut toekomst, ze zijn het anker van de binnenstad'
'Je moet er wel veel meer voor doen'
leerdam • Het faillissement van Paans Verwarmings Industrie betekende het – voorlopige – einde van een bedrijf dat meer dan 50 jaar bestond en al tientallen jaren een gevestigde grootheid was in Leerdam. Ruim 40 hondstrouwe medewerkers kwamen op straat te staan. Zeker net zoveel indruk maakte nog geen week later het bericht dat ook kantoorboekhandel Van Kralingen – al meer dan 100 jaar beeldbepalend in het centrum - uit Leerdam verdwijnt. Drogisterij Van Stokkom – ook al tientallen jaren present - was het volgende 'slachtoffer', terwijl 'Verliefd aan de Linge' dan wel niet failliet is, maar om praktische redenen de Glasstad de rug toekeert. Waardoor opnieuw een winkelpand leeg komt te staan.
De eigenaren hebben allen hun eigen verhaal, maar er zijn ook opmerkingen die steeds terugkomen: de kosten rijzen de pan uit, de consument is veel minder trouw dan vroeger, heeft door de jarenlange crisis steeds minder te besteden, loopt mede daardoor amechtig van de ene naar de andere prijsknaller en zoekt steeds vaker zijn of haar heil bij internet. Schrijnend beeld waren de dagen, waarop Van Kralingen uitverkoop hield. Leerdammers 'graaiden' massaal hun voordeeltjes bij elkaar. "Als het de afgelopen jaren maar half zo druk was geweest, hadden we gewoon kunnen blijven", legden de medewerkers de vinger op de zere plek.
Webwinkels
Maar ja, dat verfoeide internet. "Het is vreselijk lastig daar tegenop te boksen", zegt eigenaar Patrick van 'Verliefd aan de Linge'. "Het wordt de consument zo makkelijk gemaakt. 's Avonds bestellen uit je luie stoel, de andere dag wordt het thuis bezorgd, 30 dagen bedenktijd en gratis terugsturen – daar kun je het als gewone ondernemer nooit van winnen. Ik ben blij dat ik met mijn concept weinig concurrentie heb van zulke ontwikkelingen." De LOV ziet geen 'trend' in de recente problemen. "Echt een samenloop van omstandigheden. Sommige winkels hadden het al een paar jaar moeilijk. Bij de DA kwamen daar landelijke ontwikkelingen bij, dan wordt het steeds lastiger om als ondernemer nog te schakelen", zegt LOV-bestuurslid Peter van Opijnen. Uitgerekend deze maand kondigde de ondernemersvereniging plannen aan om de koopavond via een Happy Hour, aanbiedingen en aansprekende activiteiten nieuw leven in te blazen en zo - ook doordeweeks - meer bezoekers naar het centrum te lokken.
Opmerkelijke genoeg benadrukken de LOV-bestuurders dat het 'bewierookte' internet wel degelijk te verslaan is. "Met de prijsverschillen valt het inmiddels mee. De meeste volwassenen – en 70 procent van de jongeren – geven de voorkeur aan 'echte' winkels. Mensen willen de producten proeven, passen, aanraken en bekijken. Dat lukt niet op een website. De meeste winkels hebben daarom ook nu nog volop bestaansrecht", beweren John Spruijt en Peter van Opijnen. Spruijt heeft zelfs een uitgesproken mening over de relatie tussen internet en de leegstand van winkels. "Veel mensen zeggen: 'En het faillissement van V&D dan? En Manfield? En DA? Dat ligt toch aan internet?'" Volgens Spruijt is dat niet het geval. "Deze merken waren gewoon 'op'. Al jarenlang. Acht jaar crisis heeft de rest gedaan."
De LOV-bestuurder sluit niet uit dat 'gewone' winkels een bloeiperiode tegemoet gaan. "Sociale media zorgen voor meer fysiek contact. Oude schoolmaatjes ontmoet je 'in het echt', nadat je elkaar op facebook hebt teruggevonden. Internet zorgt er voor dat mensen elkaar vaker zien. Daarnaast komt Webrooming - op internet snuffelen en dan in de echte winkel kopen – meer voor dan Showrooming - in de winkel kijken en dan op internet kopen." Spruijt verwacht dan ook dat er weinig winkels verdwijnen. En waar toch lege plekken ontstaan, worden die opgevuld door sterke vervangers. "Uiteindelijk draait het in onze maatschappij om 'fysieke ontmoetingen'. Winkels vormen het anker van de binnenstad, we kunnen niet zonder."
Dat vindt Peter van Opijnen ook, maar hij stelt wel vast dat de situatie door het gewijzigde koopgedrag van de consument zo veranderd is dat de vette jaren van vroeger - in ieder geval voorlopig - voorbij zijn. "Er is als ondernemer nog altijd een goede boterham te verdienen, maar je moet er wel beter je best voor doen. De klanten kopen graag in 'echte' winkels, maar ze vragen veel meer dan vroeger 300 procent service, een goed advies, kennis van zaken en vakmanschap." Ook Van Opijnen constateert dat de prijsverschillen met internet meevallen. "Veel belangrijker voor de klant is hoe ze worden behandeld. Daar kun je het als winkelier mee eens zijn of niet, maar het is wél de realiteit. Bovendien speelt 'beleving' een steeds grotere rol. Maak het gezellig in de winkel, zet een koffietafel neer, neem tijd voor de klant en zorg dat er wat te doen is in de stad. Dan red je het. Klanten willen nog altijd kopen. Maar: het komt de ondernemer niet meer aanwaaien. Vroeger verdiende je het op je gemak achter de toonbank, tegenwoordig moet je daar wel achter vandaan."
André Bijl