'Ik kan zo genieten van het leven'
Eén leven is te kort voor Lanser
giessenburg • Het is niet overdreven om te zeggen dat Leo Lanser een markant figuur is. Hij was bevriend met Pim Fortuyn, deed vier studies en heeft een fotostudio, maar voelt zich vooral vormgever en ontwerper.
Zijn jeugd kent rafelranden. "Ik was een ziekelijk kind, heb op het randje van de dood gelegen. Toen ik negen was moest ik naar een internaat omdat ik zwaar astma had. Ik werd weggerukt uit het gezin, dat was een hard gelag. Men dacht toen: als je de moederband doorsnijdt, kan een kind genezen van zijn ziekte. Eens in de zeven weken mocht mijn moeder twee uurtjes komen. Ik heb er negen maanden gezeten, toen mocht ik naar huis omdat ze wel zagen dat ik eraan onderdoor zou gaan. Ik at niks meer. Op mijn twaalfde ben ik vier jaar in een ander internaat geweest."
Verhalen over misbruik in instellingen herkent Lanser, ook hij kreeg ermee te maken. Momenteel werkt hij aan een boek over zijn tijd in de internaten. Hij vertelt daarin over een plek bij een holle boom. "Daar hebben zich allerlei dingen afgespeeld, mooie en minder mooie dingen." Hij praat er rustig over, bijna nonchalant. "Ik ben er niet door verwrongen geraakt. Omdat je het alleen moet doen, denk ik dat het je sterker kan maken."
Laatste snik
Doordat de dood al vroeg in zijn leven dichtbij kwam, leerde hij relativeren. "Als je dat achter de rug hebt, kijk je anders tegen het leven aan. Als ik opsta denk ik: weer een dag! Ik kan zo genieten van het leven." Met een verbaasde blik: "Mensen vragen me wel eens: hoe lang ga je door met je bedrijf? Wat mij betreft tot de laatste snik."
Als het aan zijn vader had gelegen, was Lanser jong gaan werken. Zelf wilde hij naar de kunstacademie, maar dat zat er niet in. "De directeur van de pedagogische academie is, nadat ik een open dag van zijn zijn school had bezocht, een avond wezen kletsen om mijn vader te vragen of ik mocht gaan leren voor onderwijzer. Mijn vader vond: een dubbeltje wordt nooit een kwartje. Toch gaf hij uiteindelijk toestemming." Lanser voltooide de opleiding, maar zijn hart lag ergens anders. "Ik was een jaar of twaalf toen ik mijnheer Van der Aa ontmoette, in Sliedrecht. Hij was amateurfotograaf en had een doka. Hij nam me een keer mee, ik was helemaal verkocht." Met een lach: "Ik vond het zó mooi dat je op een wit stuk papier ineens een beeld zag opkomen. Op mijn zestiende kon ik zelf een camera kopen. Van der Aa begeleidde me in het vak. Hij zei altijd: 'Veel mensen kijken wel, maar zien het niet'."
Later deed Lanser alsnog de kunstacademie. En de fotovakschool. En o ja, hij studeerde ook nog biologie. "Eigenlijk vond ik biologie helemaal niks. Maar toen ik op de pedagogische academie zat, had ik een biologieleraar die zó boeiend lesgaf. Hij inspireerde mij. Daardoor ben ik biologie gaan doen. Een fijn vak om te geven, ik ging vaak met de leerlingen naar buiten. Hoe ik was als docent? Ik denk warm voor leerlingen, ook redelijk streng. Ze mochten me niet bij mijn voornaam noemen. Het belangrijkste is dat je interesse hebt voor je leerlingen, dan krijg je binding. Ik werkte op scholen in Sleeuwijk, Meerkerk en Gorcum."
De jonge docent wilde meer dan voor de klas staan en volgde in zijn vrije tijd opleidingen aan de kunstacademie en de fotovakschool. "In 1980 zei ik tegen mijn vader: ik ga een eigen zaak beginnen. Hij zei: hoe kun je dat doen, je hebt een goede vaste baan! Hij heeft het me heel kwalijk genomen." Lanser kocht een oude varkensschuur aan de Oudkerkseweg in Giessen-Oudekerk en verbouwde die tot fotostudio. Aanvankelijk combineerde hij zijn werk op school met zijn bedrijf, maar de zaak nam hem steeds meer in beslag. Hij stopte met lesgeven.
'Ik was een ziekelijk kind, heb op het randje van de dood gelegen'
Vormgever
Het bedrijf groeide, steeds kwamen er medewerkers bij. "Ik heb een periode gehad dat er zestien medewerkers waren, daar schrok ik eigenlijk zelf van. Ik werd vooral manager, kon steeds minder creatief bezig zijn. Dat wilde ik niet." Tegenwoordig ontwerpt hij onder andere heel strak vormgegeven kaarsenkandelaars. Wat is hij nou eigenlijk vooral: fotograaf of ontwerper? "Ik voel me meer vormgever en ontwerper, was altijd met vormen bezig. Fotografie kwam erbij."
En die vriendschap met Pim Fortuyn, hoe zat dat? "Ik hield van zijn openheid, zijn transparantie. We konden lekker spitsvondig debatteren. Ik was het lang niet altijd met hem eens, maar hij was een geniale denker. Het knappe was: hij heeft als eerste politicus onvrede gecreëerd. Als je dat doet, krijg je aandacht en stemmen. Ja, hij heeft onvrede opgepikt en vertaald, maar ook gecreëerd." Wat verwacht zestiger Lanser van de toekomst? "Ik wil meer exposeren." En hij telt zijn zegeningen. "Ik heb een fijne vrouw, prima kinderen, een kleinkind. Een prachtig huis aan de Giessen, een boot. Wat moet ik nog meer willen? Ik hoop dat ik zo lang mogelijk kan blijven genieten van de schepping en contacten met mensen. En dat we onze maskertjes laten vallen."