'Wie heeft gezegd dat wij de wereld moeten voeden?'
Oplossing voor melkveesector
noordeloos • De biologisch-dynamische boeren Huib en zijn zoon René Bor uit Noordeloos maken zich ondanks alle commotie over de mestproblematiek niet zo erg druk. Toch moeten ze ongeveer tien van hun 90 koeien wegdoen als de plannen doorgaan.
Buiten is de wereld wit, een laagje ijs bedekt de sloten. In de landelijke woonkeuken van zijn Hoeve Catharine Elisabeth legt Huib een blauw-wit geblokt tafellaken op tafel. Vanmorgen na het opstaan is hij meteen de stal in gegaan, het ontbijt moest wachten. Terwijl hij een dikke boterham belegt met kaas zegt hij: "Je moet eerst goed voor je dieren zorgen." Zijn vrouw Ria van Gils schenkt thee en koffie in, twee katten houden de kaas verwachtingsvol in de gaten.
Natuur
Bijna 25 jaar geleden schakelden Huib en Ria over naar biologische bedrijfsvoering, in 2002 kozen ze voor de biologisch-dynamische (bd) aanpak. Bij het omschakelen deden ze ervaring op in relativeren. Als het gaat over de huidige onrust in zijn sector zegt Huib: "Als de situatie verandert, pas je jezelf aan en komt het ook weer goed. Doordat we nauw samenwerken met de natuur hebben we zoveel leermomenten gehad. Ik heb geleerd: natuur herstelt zich steeds weer."
'Biologische bedrijven zorgen er al heel lang voor dat alles in balans is'
Hij noemt voorbeelden. "We hadden veel scherpe boterbloemen. Gif spuiten kon niet meer. Ik leerde dat ik mezelf er ten eerste niet druk over moest maken. Hoe zenuwachtiger je jezelf erover maakt, hoe groter het probleem lijkt te worden." Inmiddels weet Huib wat hij moet doen. "We zijn het gras vaker op een wat hoger niveau gaan afmaaien, zodat de boterbloemen zich niet kunnen uitzaaien. Nu is het totaal geen probleem meer." Ook het omschakelen naar een bedrijfsvoering zonder antibiotica kostte moeite. "We gingen steeds meer preventief werken, met kruiden en af en toe homeopathie. Probleemkoeien hebben we uitgeselecteerd. Als een van onze koeien nu een ontsteking heeft, is zij zo sterk dat ze het met een beetje hulp van alternatieve middelen wel aankan."
Voor zoon René (27) was het van jongs af aan duidelijk dat hij boer wilde worden. "Vanwege het buiten zijn, de vrijheid, het werken met dieren." Hij deed de MAS in Houten en volgde een opleiding op de Warmonderhof in Dronten om te leren over bd-landbouw.
Verontwaardigd
Verwacht van Huib en René geen felle uitspraken. Maar 'een beetje verontwaardigd' is Huib wel, zoals hij zelf zegt. "We voldoen aan alle normen en zouden minder koeien moeten gaan houden om voor anderen mogelijk te maken dat ze meer mest kunnen uitrijden. Dat is een beetje krom. Biologische bedrijven zorgen er al heel lang voor dat alles in balans is, dat kringlopen sluitend zijn. Waarom zouden wij ineens iets moeten doen? Wij hebben 25 jaar geleden voor een andere richting gekozen om niet met dit soort dingen geconfronteerd te worden. Veel regels ken ik bijna niet, we gaan veel verder dan de wetgeving. En als er nou te veel biologische melk of vlees zou zijn, dan zouden we zeggen: we leveren een paar koeien in. Maar het is niet aan te slepen. De biologische markt groeit elk jaar tien procent." Na een moeilijke periode, toen in 2001 hun afnemer failliet ging, boert de vof Bor weer goed. Samen met bijna 200 andere bioboeren leveren ze hun melk aan Eko Holland. "Onze onderhandelingspositie is enorm verbeterd."
De familie vindt dat de reguliere landbouw uit balans is. Dat koeien moeten worden gehouden op de plek waar hun voer verbouwd wordt. René: "Kringlopen moeten gesloten zijn, je moet net zoveel vee houden als je gewasopbrengst hebt. Als je ziet hoeveel voer er wordt geïmporteerd om dieren te voeden, dat is geen kringloop. Daardoor is het mestprobleem ontstaan. Soja komt uit Zuid-Amerika, er worden daar oerwouden gekapt om plaats te maken voor plantages."
Begrijpen ze reguliere boeren die willen groeien om hun bedrijven rendabel te houden en flinke export mogelijk te maken? Huib: "Wie heeft gezegd dat wij de wereld moeten voeden?" René: "Dan word je concurrent van boeren in Afrika. Er is voldoende voedsel, maar bijna alles gaat naar de rijke landen waar veel voedsel wordt verspild."
Ze zijn blij met de toenemende bewustwording bij consumenten en geloven niet dat de prijs voor biologische producten zal dalen als alle boeren zouden omschakelen naar biologische landbouw. Huib: "Je gaat met elkaar minder produceren. En voor de overheid wordt het goedkoper, want de milieudruk wordt lager. Maar ik denk dat het nog tien jaar duurt voordat de huidige problemen in de melkveesector zijn opgelost. De discussie over de derogatie (toestemming van de EU om meer mest te produceren dan de meeste andere landen, red.) is voor mezelf een graadmeter: hoe staat deze denkwijzer in de Nederlandse samenleving? Ik denk dat Nederland nog niet toe is aan grootschalige omschakeling, maar we gaan met z'n allen wel die kant op."