Duidelijke boodschap en grote betrokkenheid kenmerkend
God verdwijnt niet uit onze polders
regio • Voorzichtige conclusie: de polder 'scoort' beter dan de stad en de behoudende kerken blijven stabiel of vertonen zelfs een lichte groei. "De kerkgang is bij ons absoluut niet minder geworden", zegt Petra Terlouw van de Vrije Baptisten Gemeente in Groot-Ammers. Petra is lid van het oudsten-team: "Door de jaren heen zijn we gegroeid naar 180 leden. De aanwas komt hoofdzakelijk uit andere kerken. Maximaal tien procent ging voorheen niet. Dat er bij ons geen krimp is, komt misschien mede doordat we in een sporthal zitten, dat is laagdrempelig. Ik herken ook niet dat mensen minder dan voorheen in een persoonlijke God geloven. Wij hebben het idee dat mensen juist op zoek zijn naar een persoonlijke relatie met God." Dominee Huib Klink van de hervormde gemeente in Hoornaar: "In de Alblasserwaard zie ik de uitkomst van het onderzoek niet terug. Wel zie je dat mensen van gemeente wisselen, maar er is geen afname in kerkelijke betrokkenheid. Iemand die 25 jaar geleden in Hoornaar kwam wonen, zei onlangs tegen me dat er nu meer kerkbezoek is dan toen hij net in Hoornaar woonde. Dorpskerken doen het beter, mensen uit deze kerken zijn erg betrokken en lijnen tussen leden, kerkenraad en dominee zijn korter dan in de steden. In steden is de anonimiteit groter, dat heeft invloed op de kerkgang. Daarnaast is de kern van het geloof in de dorpen beter bewaard gebleven. Waar gaat het nou om in de Bijbel? In behoudender kringen is men daarop eerder aanspreekbaar, terwijl er in het brede midden van de kerken geen echt geprofileerde boodschap meer wordt gebracht."
Dominee R.W. Mulder van de hersteld hervormde gemeente in Leerbroek herkent de uitkomst van het rapport 'totaal niet' in zijn gemeente. "We hebben 1030 leden, acht jaar geleden hadden we er iets minder dan 950. Er zijn wel jongeren van rond de twintig die de gemeente verlaten, maar ik geloof niet dat dit aantal groter is dan tien jaar geleden. Wij komen ruimte tekort. Als we een doopdienst hebben, moeten we erover nadenken dat we niet teveel kinderen tegelijk laten dopen, anders past het aantal kerkgangers niet in het gebouw. Ik zeg niet dat het soort processen uit het rapport aan ons voorbij gaat, maar als je de inhoud aanpast, verlies je. Je moet wel aansluiten bij deze tijd, maar een onverkorte Bijbelse boodschap brengen."
Tienjaarlijkse koude douche
In Leerdam hebben de hervormde en gereformeerde kerken wel degelijk met terugloop te maken. Dominee J.A.W. Verhoeven (PKN, Gereformeerde Bond) en dominee Ben Heijting (Kerk aan de Linge, een federatie van de gereformeerde kerk en de hervormde wijkgemeente Noord) beamen de resultaten van de 'tienjaarlijkse koude douche'. Verhoeven: "Ik ben geschokt als ik de positie van de kerk zie veranderen van volksbeweging naar een kerk in de marge. Dat ervaren we hier ook. Dit jaar was er overigens voor het eerst geen krimp, maar ik ben bang dat we er nog niet zijn en midden in het proces zitten. We lopen in Leerdam wat achter." Heijting: "De feiten spreken voor zich. We kunnen niet ontkennen dat Nederland ontkerkelijkt. En dat proces gaat door. Zowel bij de hervormden als gereformeerden. Ook in Leerdam, al valt het hier gelukkig nog mee. Elders is het schokkend wat er gebeurt."
Beide predikanten geven aan dat de achterblijvers heel actief zijn. Heijting: "We hebben geen echte 'strategie' om onze leden vast te houden. Wel is er een grote bevlogenheid en het besef dat we midden in de samenleving staan en oog hebben voor degenen die niet in de kerk komen. Er gebeurt veel, er is veel energie: jeugd en Cantorij zijn actief en duurzaamheid is een belangrijk thema. Laten we als kerk niet te krampachtig naar de cijfers kijken en ons in een hoekje laten drukken. We moeten moedig door blijven gaan. Er is veel 'leven' en nog altijd gaan er veel mensen naar de kerk. Laatst organiseerde onze jeugd op zondagmorgen een ontbijt voor 70 mensen. Liepen er tientallen jongeren rond. Dat geeft moed. Daardoor ben ik toch positief gestemd." Verhoeven: "We zijn tegenwoordig anders aanwezig, minder breed. Ik heb er verdriet van dat we daardoor minder mensen bereiken met het Evangelie. De kerk vertrouwde vroeger te veel op aantallen en macht en geld. Die tijd is voorbij. En dat is goed. De vraag is nu: hoe kunnen we in deze tijd toch dienend aanwezig zijn. Een zoutend zout. Dan helpt het niet om 'beleid' te maken om mensen vast te houden. Het gaat om de kracht van het Evangelie. Daarom is het onze opdracht het Woord in eenvoudig Nederlands door te geven. En vooral: Jezus Christus in het middelpunt te stellen van alles wat je doet. Daarom is er - ondanks deze periode van beproeving - toekomst voor de kerk. Omdat Hij met ons is."
Anne Marie Hoekstra/André Bijl