Betrokken partijen aan de slag met dalende leerlingenaantallen
'Veel scholen zullen deuren sluiten'
regio • Steeds minder leerlingen; het is een trend die in het basisonderwijs in de regio al langere tijd merkbaar is. De opheffingsnorm is of komt met name voor de openbare basisscholen steeds meer in zicht.
Als deze norm wordt afgezet tegen de verwachte leerlingenaantallen zijn er in de streek tien schoollocaties die in 2020 onder de opheffingsnorm zouden zakken. Reden voor provincie en landelijke overheid om actie te ondernemen en samen met de betrokken partijen te onderzoeken hoe hierop ingespeeld kan worden.
In de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden resulteerde dat afgelopen jaar in een breed overleg. Onder anderen schoolbestuurders, raadsleden, ouders, dorpsraden, ambtenaren en schooldirecteuren staken de koppen bij elkaar. Deze week ging het resultaat van dit overleg naar de gemeenteraden toe. In de 'Transitieatlas primair onderwijs Alblasserwaard-Vijfheerenlanden' staan drie scenario's om de krimp van het aantal leerlingen de komende jaren op te pakken.
In elke variant staat samenwerking tussen de scholen centraal, om zo het leerlingenaantal omhoog te schroeven en het overschrijden van de opheffingsnorm te voorkomen. Ook geldt in alle gevallen dat een fors deel van de schoollocaties de deuren moet sluiten. Het protestants-christelijk onderwijs blijft overeind en vangt de leerlingen van de veelal kleinere openbare scholen op. 'Of en hoe de gemeente openbaar onderwijs zou moeten garanderen en in hoeverre samenwerking tussen denominaties wenselijk is, is punt van discussie.'
In het scenario dat de meeste steun kreeg, blijft in alle kernen, op Brandwijk na, een school behouden. Wel gaan 22 van de 75 schoollocaties dicht tussen nu en 2020: vijf in Gorinchem, zes in Leerdam, vier in Hardinxveld-Giessendam, drie in Giessenlanden, drie in Molenwaard en één in Zederik. 'Per saldo zou de regio voor 57 leerlingen extra vervoer moeten zorgen.' Dertig van de 35 protestants-christelijke scholen blijven open, veertien van de 28 openbare scholen gaan dicht en allevijf reformatorische scholen blijven open.
Het tweede scenario hanteert hogere opheffingsnormen (waar de voorkeur van met name de vertegenwoordigers van de gemeenten ligt) en gaat uit van meer schaalvergroting. Hierbij gaan 31 scholen dicht, met name in het stedelijk gebied. Zowel in Gorinchem, Leerdam als Hardinxveld-Giessendam sluit meer dan de helft van de scholen. In de laatste variant wordt uitgegaan van de denominatie van de scholen. 'Wat opvalt is dan dat in de Binnenwaard enkel het protestants-christelijk onderwijs overeind blijft. (...) Consequentie is echter dat zeker voor openbaar onderwijs een grotere afstand zal moeten worden afgelegd.'
Lerarentekort
In de conclusie komt ook naar voren dat het basisonderwijs al snel te maken zal krijgen met een tekort aan leerkrachten. 'Op dit moment is circa 22 procent van het onderwijsgevend personeel 55-plus en zal dus de komende twaalf jaar uitstromen. Uitgaande van de landelijke norm van negentien leerlingen per FTE ontstaat er vanaf schooljaar 2015-2016 al een lerarentekort.'
Een procesbegeleider gaat de komende tijd aan de slag om met alle partijen dit stuk verder uit te werken en concrete plannen te maken.
Geurt Mouthaan