Plantdag biologisch Voedselbos Lingehout Geldermalsen

GELDERMALSEN • Op een zonnige zaterdag in maart rij ik, met in de achterbak een stel laarzen en een stevige  spade, naar de rand van Geldermalsen. Daar ligt, op Landgoed Groot-Westerhout, het terrein dat in de komende jaren omgevormd wordt tot een biologisch voedselbos dat qua omvang (12 hectare) tot de grootste van Nederland behoort. 

Ik heb me als vrijwilliger aangemeld voor een van de tien plantdagen. Maar liefst 8000 struiken en bomen moeten er in maart de grond in – de aanleg van de tuinderij, met groenten en bloemen, volgt later. Een gigantische klus, die in fasen wordt uitgevoerd. Ik parkeer mijn auto bij het enorme bord “Voedselbos Lingehout” en wacht op de anderen.

Grote betrokkenheid

De tijd verstrijkt, maar ik blijf de enige wachtende. Als ik voor de zekerheid toch maar even de instructies lees, blijkt dat de rest van de groep zich al in een verborgen zijtak van de Tielerweg heeft verzameld. Tot mijn verrassing blijkt de uitvalsbasis van vandaag geen werkschuur te zijn, maar een modern vakantiehuis, grenzend aan het voedselbos-in-wording. 

“De eigenaren wonen hiernaast en hebben dit ter beschikking gesteld omdat we nog geen eigen schuur hebben”, legt projectleider Gerdien Dijkstra van Betuwewind uit. De betrokkenheid van deze buren lijkt typerend voor het project: al meer dan honderd vrijwilligers, particuliere investeerders, natuurorganisaties en bedrijven dragen inmiddels een steentje bij aan dit baanbrekende initiatief. Subsidies van het Regionaal Investeringsfonds (RIF) en het Duurzaamheidsfonds van Betuwind zelf maken de begroting verder rond.

Ambitieus project 

Al die steun is ook wel nodig, want de ambities zijn groot. Dit voedselbos moet zich de komende jaren ontwikkelen tot een landbouwbedrijf dat een duurzaam alternatief biedt voor de gangbare grootschalige voedselproductie. Een financieel gezond voorbeeldbedrijf, gedragen door een gemeenschap van betrokken mensen en organisaties. Natuurlijk zijn er ook risico’s, want is een voedselbos op deze schaal nog wel hanteerbaar en zal het ontstane ecosysteem sterk genoeg zijn om de grillen van de natuur te doorstaan? 

“We willen zo min mogelijk ingrijpen maar soms moeten we wel concessies doen, binnen de regels voor biologische landbouw”, legt Gerdien uit. “Normaal is het bijvoorbeeld niet nodig om nieuwe aanplant water te geven, maar vandaag doen we het wel omdat het al zo lang droog is. Over een tijdje moeten de planten zichzelf kunnen redden.” 

Intussen lopen de vrijwilligers met grote gieters af en aan naar de Linge, bijna onbegonnen werk. Gerdien lacht en legt uit: “Die gieters zijn tijdelijk hoor!. We moeten nu nog water uit de Linge scheppen omdat ik nog geen tijd heb gehad om het irrigatiesysteem aan te sluiten.” 

Hulptroepen

Als projectleider en enige betaalde kracht moet Gerdien in deze fase veel ballen tegelijk in de lucht houden. Gelukkig krijgt ze steun van de vrijwilligerswerkgroep van Betuwewind die aan de basis van het project stond. Deze werkgroep, met Elias Goeman als kartrekker, neemt ook de educatieve activiteiten voor haar rekening. 

En dan zijn er nog de projectpartners, waaronder Stichting Voedselbosbouw Nederland. Deze stichting maakte het ontwerp voor het terrein en hun medewerker Evert Kaatee begeleidt de vrijwilligers ook bij het planten. Zelfs ervaren tuiniers blijken vandaag nog het nodige van hem op te steken. 

Evert: “Op deze plantdagen komen gemiddeld twintig mensen een handje helpen. Door onze kennis en ervaring met hen te delen vergroten we het draagvlak voor deze landbouwmethode en we voorkomen dat iedereen zelf het wiel moet gaan uitvinden.”  

Motivatie

Vandaag bestaat het gezelschap uit mannen en vrouwen van pakweg 18 tot 65 jaar, vrijwel allemaal afkomstig uit de nabije regio: gemeente West-Betuwe, Tiel, Buren of Culemborg. Qua achtergrond en motivatie is het een behoorlijk gemêleerd gezelschap maar iedereen heeft hart voor duurzaamheid en steekt graag de handen uit de mouwen. 

Het lijkt een nietig clubje, daar aan de rand van het enorme terrein, maar zodra iedereen er een beetje handigheid in krijgt, gaat het snel. Dat was op de eerste plantdag wel anders, hoor ik. “Het stormde toen zo hard dat we al na een paar uur moesten stoppen. Toen was het te nat, en nu eigenlijk te droog, dus het blijft altijd spannend.”

Ook meedoen?

Een deel van de vrijwilligers draagt ook financieel bij aan het project als ‘deelnemer’. Deelnemers investeren 950 euro en worden daarmee mede-eigenaar, kunnen meebeslissen en krijgen oogst tegen kostprijs. Er zijn inmiddels 100 deelnemers en er is ruimte voor 50 meer. 

Maar ook gewone vrijwilligers zijn altijd welkom: “Er is voor iedereen wel een geschikte taak te vinden binnen dit project, op het land of in de organisatie”, aldus Elias. Voor meer informatie en een overzicht van rondleidingen, klusdagen en andere activiteiten, ga naar voedselboslingehout.nl of mail naar voedselbos@betuwewind.nl.

Voedselbossen in opkomst

Vooral de laatste tien jaar zijn voedselbossen in opkomst. Zo’n oogstbos kent een grote variatie van bomen, struiken, kruiden en andere meerjarigen zoals paddestoelen. Voedselbos Lingehout krijgt ook een bloemenveld waar insecten van meegenieten. Het doel is dat er, zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen, gaandeweg een duurzaam ecosysteem ontstaat dat weinig menselijk ingrijpen vergt.

Corien Remijn