Een kerkhof vol verhalen in bijzondere audiotour Heesselt

HEESSELT • Wethouder Rutger van Stappershoef opent op 25 september de audiotour die de Stichting Kerk Heesselt met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft gemaakt. “Het initiatief weet op een unieke manier de historische verhalen in en rondom het dorp Heesselt tot leven te brengen”, zegt de enthousiaste bestuurder van West Betuwe. 

De tegelijkertijd in de kerk exposerende kunstenaar Anna Marie van Thiel de Vries is de dochter van ‘Meneer Jaap’, de directeur van de steenfabriek die in 1963 overleed. Haar werk is geïnspireerd op haar kinderjaren en je herkent er bakstenen in. Echtpaar Van Thiel de Vries ligt in de enige grafkelder op het kerkhof; in de audiotour staat hun dochter met podcastmaker Jacqueline Maris uit Heesselt bij hun imposante graf.

Wel een keer of tien bezocht Maris met nabestaanden het kerkhof: “Het waren vaak lange gesprekken, mensen willen dat hun geliefden in de verhalen doorleven.” In de audiotour die via een QR-code beluisterd kan worden, leidt haar stem de bezoeker rond. Ze loopt van de graven van de rijke boeren van toen via de grafkelder van de directeur naar een familie die in een onbewoonbaar verklaard café terechtkwam. 

Onderweg ontmoet ze de oudste nazaat van Marinus MacLean die eind 19e eeuw in het dorp neerstreek en er een bakkerij begon. De op de Schotse Hooglanden geronselde MacLeans kwamen ooit naar de Lage Landen om er te vechten. In Heesselt liggen er eeuwen later heel wat begraven. 

Opvallende graven
Dan zijn er nog een paar opvallende graven. Zoals dat van Vrouw Ballegoyen die tijdens de ijzige winter van 1929 met twee volwassenen kinderen verdronk. Toen het ijs ging kruien, sloeg een enorme ijsschots hen van de krib. Ontroerend is het verhaal bij het graf van de op 12-jarige leeftijd gestorven zwaar gehandicapte ‘Pascalle’ die door een Heesseltse familie liefdevol werd opgevangen. Een familielid vertelt: “We waren allemaal meteen verliefd op haar, ik noemde haar mijn adoptief zusje.”

Om het geheel tot een ware audio-ervaring te maken, werkte Maris samen met collega podcastmaker Gerrit Kalsbeek. Hij legde een extra geluidslaag onder de tour; zo wordt bijvoorbeeld het verhaal van het kruiend ijs een huiveringwekkende beleving. Ook de middeleeuwse duiventoren bij de kerk zorgt voor verrassingen. 

Wethouder van Stappershoef hoopt dat het initiatief wordt opgevolgd. “Door de geschiedenissen te vertellen van de dorpen afzonderlijk gaat de gemeenschappelijke cultuurhistorie van West Betuwe leven”, stelt hij. “Het verbindt de kernen en zorgt voor een gemeenschappelijke identiteit: een belangrijk fundament voor een jonge, nieuwe gemeente als West Betuwe.”