Integreren in Leerdamse gemeenschap met behoud van eigen identiteit

LEERDAM • Met de oprichting van wandelsportvereniging Jong Ambon droeg Jonathan (Njong) de Lima in de jaren zestig in belangrijke mate bij aan de integratie van de Molukse gemeenschap in Leerdam.

“Met de herdenking van 70 jaar Molukkers in Nederland in 2021 verdient mijn vader alsnog een postuum eerbetoon”, zegt oudste dochter Debby de Lima. “Hij liet zien wat inburgeren betekende met behoud van de eigen Molukse identiteit. Terwijl dat woord toen nog niet eens bestond.”

Jonathan de Lima werd op 27 september 1937 geboren in Palembang op Sumatra. Zijn vader was daar toen gelegerd als KNIL-militair. De strijdbare Molukse soldaten behoorden tot de elitetroepen van het Nederlandse leger in de voormalige kolonie. Na de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië (1949) werd een grote groep KNIL-militairen met hun gezinnen naar Nederland verscheept. 

Nog tijdens de boottocht -met de haven van Rotterdam al in zicht- werden de soldaten ontslagen uit militaire dienst. De belofte was dat ze binnen zes maanden zouden terugkeren naar hun geliefde Ambon. Het bleek een loze belofte.

Lunetten
Het gezin van grootvader De Lima kwam terecht in kamp Lunetten in Vught. Jonathan trouwde op jonge leeftijd. Er werden twee kinderen geboren: Debby in het kampziekenhuis en haar broertje in het ziekenhuis in Den Bosch. Het leven was er uiterst sober. De bewoners kregen een schraal zakcentje, amper genoeg om van te leven.

“Maar als kind besef je dat helemaal niet”, zegt Debby. “Ik groeide daar op als jong meisje en was me van geen kwaad bewust. Heerlijk door die lange gangen van de barakken rennen.”

Vader en moeder De Lima legden zich gewoon bij de situatie neer. “Zij hadden zoiets van: ‘we wonen nu hier en hier moeten we iets van ons leven maken.’” 

In 1962 streek het jonge gezin De Lima neer in de nieuwe Ambonezenwijk in Leerdam-West. In de eerste jaren in Leerdam werd het gezin uitgebreid met nog twee broertjes en een zusje. Het was een hecht gezin. Thuis werd Nederlands gesproken. Want: de kinderen moesten zo snel mogelijk hun weg vinden in hun nieuwe thuisland. 

Debby groeide in Leerdam op te midden van Nederlandse kinderen: eerst op Hummeloord (kleuterschool) en daarna op de Isaac da Costaschool (lagere school). Ze kan zich niet herinneren ooit gepest te zijn vanwege haar ‘kleurtje’.

Glasfabriek
Vader Jonathan had Mulo en HBS (niet afgemaakt) gedaan en kreeg begin jaren zestig al snel een mooie baan als computerprogrammeur aangeboden bij de Leerdamse Glasfabriek. Debby: “Hij bracht altijd stapels ponskaarten mee naar huis, waar wij als kinderen mee mochten spelen.”

Vader Jonathan hield van wandelen en in 1965 richtte hij Jong Ambon op. “Hij vond dat de Ambonezen zich moesten presenteren, vooral bij de jaarlijkse Glasstadmars. Het moest er allemaal netjes uitzien. Er kwam een vlag met een eigen huisstijl (op de foto hieronder is de vlag nog niet te zien, omdat deze nog gemaakt moest worden). Iedereen droeg dezelfde kleding: wit shirt, kaki broek, zwarte riem, witte sneakers en zwarte sokken. Kaki refereerde naar de kleur van het zand op Ambon.” 

Het werd een groot succes, vooral in die eerste vijf jaar. Met de KNIL-achtergrond van zijn vader in het achterhoofd leerde Jonathan de leden met straffe hand het defileren aan. Dat leverde uiteindelijk tijdens de Glasstadmars wel de nodige prijzen op. 

Naast de Glasstadmars presenteerde Jong Ambon zich regelmatig bij de Airbornmars en de jaarlijkse Palmentocht. Na de wandeltochten was er ontspanning. Veel oud-leden herinneren zich vooral nog de gezellige happenings na afloop. In de beste Molukse traditie werd er gegeten en gedronken. En al snel klonk er muziek en werd er gedanst.

Debby is trots op het pionierswerk van haar vader. Hij overleed in 2006, op 69-jarige leeftijd. “Ik denk dat hij echt veel heeft betekend voor de acceptatie van de Molukse gemeenschap in Leerdam.” 

Debby zoekt beeldmateriaal (foto’s) van de Glasstadmars in de jaren 1965-1970 en later. Foto’s graag mailen naar redactie.leerdam@kmp.nl.