Zon schijnt weer voor Mustafa

HAASTRECHT • Hij werd in 2015 met zijn tante vooruit gestuurd naar Nederland, omdat Mustafa dreigde te bezwijken onder de bommenregen op de wijk Yarmouk bij Damascus. De nu 10-jarige jongeling is helemaal opgebloeid in Haastrecht, zit in groep 5 van De Vlisterstroom en heeft inmiddels vele opa's en oma's in de Dunantstraat.

De veerkracht van een kind is soms verbazingwekkend. Mustafa Atalla is het levende bewijs. Tijdens de burgeroorlog in Syrië zat hij te bibberen in de schuilkelder als zijn wijk Yarmouk werd bestookt met bommen en granaten. Hij weet nog dat hij aan het begin van de oorlog opeens vliegtuigen en gevechtshelikopters over zag vliegen. Eerst was hij enthousiast over het aanhoudende gebrom in het luchtruim, want wat wist een peuter van 4 jaar oud nou van bombardementen? Hij riep zijn ouders en zusje om naar buiten te komen, terwijl de eerste projectielen werden afgevuurd.

Na deze grote schok kwam het geestelijk niet meer goed met Mustafa. Hij werd letterlijk door angst overmand. De wijk Yarmouk werd intussen volledig afgesloten van de buitenwereld. Toen zijn tante in 2015 aangaf naar Europa te willen vluchten, vroegen zijn ouders of de getraumatiseerde Mustafa haar mocht vergezellen. Ook een andere oom, tante en nicht besloten aan de chaos in de buitenwijk van Damascus te ontsnappen.

Normaal gesproken is het op reis sturen van je 7-jarige zoon wel het allerlaatste wat je doet als ouders. Moeder Safaa huilde dikke tranen toen ze Mustafa zag vertrekken. "Maar we hadden geen keuze. Mustafa zou bezwijken onder de stress", zegt ze in de woning in de Dunantstraat.

Reis
Terwijl zijn familie in onzekerheid achterbleef, begon Mustafa aan een onvoorspelbare reis via Turkije, Griekenland, Macedonië, Kroatië, Hongarije, Oostenrijk en Duitsland. In een gammel bootje uren dobberend op zee en twee dagen lang lopen op onbekend terrein, voordat het met bussen verder ging. Niet veel later werden alle grenzen gesloten. "Ik kan me er niet meer zoveel van herinneren", zegt Mustafa. "Wel dat we uiteindelijk bij familie kwamen in Nederland. Daarna heb ik in vijf asielzoekerscentra gezeten, voordat ik in augustus 2015 bij mijn tante in Stolwijk ging wonen. Nadat mijn ouders in mei 2017 naar Nederland kwamen, kregen we dit huis en kon ik naar school."

De zon ging weer schijnen voor Mustafa en zijn familieleden. Hij begon te zingen en te schrijven: bijna foutloze Hollandse zinnen. Juf Helen keek haar ogen uit. Het dagboek week niet van zijn zijde. "Allemaal fantasie", lacht Mustafa. "Ik wil er ooit een boek van maken. Gewoon, voor de lol."

Wellicht lukt het hem daarmee de traumatische ervaringen te verwerken. In ieder geval zorgen zijn lach en spontaniteit voor een hoop vrienden variërend in de leeftijd van zes tot tachtig jaar. 'Opa' Frans, de buurman, en 'opa' Hans nemen hem geregeld mee naar de naburige Hollandse IJssel om brasems uit het water te vissen.

De buurman: "Mustafa is een geweldig joch. Iedereen in de straat kent hem. Het is een 'buurtkind'. Mijn vrouw noemt hij 'oma Lenie'. In Syrië worden alle ouderen op deze manier aangesproken. In dit geval voelen wij ons ook grootouders."

Frans Bremmert herinnert zich de komst van het gezin. De buurt stond aanvankelijk niet te juichen toen bleek dat de huurwoning voor vluchtelingen was bestemd. "Maar dat veranderde snel in warmte en genegenheid. We helpen elkaar waar mogelijk. Vader Mohammed was in Damascus tegelzetter. Hij is nu nog bezig met taalles en inburgeringscursussen, maar wil graag werken. Hij heeft zelfstandig z'n woning opgeknapt. Zo'n handige klusjesman kan ik straks iedereen aanbevelen."

Niet vrolijk
Mohammed prijst zich gelukkig met zulke betrokken buren. "De gemeente heeft mij al een grotere woning aangeboden, maar ik wil hier absoluut niet weg."

Hoewel hij deze dag jarig is, lukt het hem niet om vrolijk te zijn. Hij kijkt regelmatig naar de Arabische zenders en toont op zijn mobieltje recente foto's van een bombardement op de wijk in Damascus, waarin hij is opgegroeid en een gezin heeft gesticht. "Ik ben veilig, maar onze familieleden moeten dagelijks zien te overleven. Dat knaagt." De oorlog laat hen niet los. Als er in Haastrecht vliegtuigen laag overvliegen, rent iedereen meteen naar binnen. Een automatische reactie als je jaren onder vuur hebt gelegen. "Het moet slijten", geeft hij aan.

Mustafa ontgaat het gesprek. Hij zoekt naar opvallende teksten en tekeningen uit zijn dagboek. De jongeling heeft een droom. Hij wil profvoetballer worden -Mustafa speelt nu als verdediger bij VVH onder 11 jaar- én schrijver. "Ik weet alleen niet of ik dat kan combineren."

Het Kontakt besteedt in 2018 extra aandacht aan mensen die zich niet laten weerhouden door tegenslag en met 'vallen en opstaan' proberen er het beste van te maken. Doorzetters dus. Dit is deel 5. Bent of kent u iemand die in aanmerking komt voor deze serie? Dan kunt u dat doorgeven via 06-53110867 of r.vanderhek@hetkontakt.nl

Pieter van der Laan