Dominee Gert den Hartogh zwaait af

KRIMPEN A/D IJSSEL  • De Fonteingemeente in Krimpen aan den IJssel neemt op zondag 11 december afscheid van predikant dr. Gert den Hartogh.

Gert den Hartogh was ruim twintig jaar dominee van wat voorheen nog de gereformeerde kerk de Ark was. Begin september beëindigde hij zijn werkzaamheden als wijkpredikant van de ArkRankgemeente, maar zijn officiële afscheid wil hij graag in ‘zijn’ kerk vieren, nu de protestantse Fonteinkerk.

“21 jaar en 7 maanden”, geeft Den Hartogh exact de tijd aan die hij als predikant verbonden was aan de Ark. “Het samengaan met de hervormde gemeente de Rank leek me een mooi moment om er een punt achter te zetten.”

Corona
Zowel binnen de Ark als andere protestantse wijkgemeenten in Krimpen was er al jarenlang sprake van een afname van gemeenteleden, geeft Den Hartogh aan. “Al in 2012 werd daarover zorg uitgesproken, maar daadwerkelijke actie liet jaren op zich wachten. In 2017 zijn de eerste verkennende gesprekken met de Rank gevoerd om te kijken naar mogelijkheden om toch levensvatbaar te blijven. Het resulteerde in een fusie begin 2020. Kort daarna stak corona de kop op en hoewel ik toen al speelde met de gedachte om mijn werkzaamheden als predikant in Krimpen te beëindigen, vond ik het toch een ongelukkig moment om te zeggen ‘jongens zoek het maar uit’. Ik voelde me toch wel geroepen om zolang we ook als kerk met alles rond corona te maken hadden, als predikant van de ArkRankgemeente werkzaam te blijven. Geen seconde spijt van gehad. Je had ondanks alle beperkingen toch wel het gevoel dat je veel voor de mensen kon betekenen. De eenzaamheidsproblematiek diende zich aan omdat mensen geen bezoek mochten ontvangen. Er kwam heel wat op je af. Een bijzonder heftige tijd. Gelukkig kon ik altijd terugvallen op het thuisfront en is het niet in de laatste plaats de verdienste van mijn vrouw geweest dat ik het heb volgehouden.”

Begin dit jaar startte de verbouwing van de Ark. Onlangs is het gebouw opengesteld als de nieuwe Fonteinkerk. “Per 1 september ben ik gestopt, maar omdat ik vanuit de toenmalige Ark begonnen ben, wil ik ook hier echt mijn laatste dienst leiden.” Den Hartogh haalt aan dat hij bij zijn intrededienst in 2001 een preek hield over Mattheüs 11. “De woorden van Jezus, van ‘Komt allen tot mij die vermoeid en belast zijt’. Mooi om dit ook te gebruiken als uitgangspunt voor mijn afscheidsdienst.”

Docent
De predikant vierde recent zijn 63ste verjaardag. Een moment dat hem aan het denken zette over zijn verdere werkzame leven. “Als ik nog iets anders wil, is dit het moment om de resterende jaren op een andere manier te gaan invullen.” Zo is hij nu ambulant predikant in Barendrecht en werkt hij als docent klassieke talen in Gouda. Het onderwijs is niet vreemd voor hem. Eerder combineerde hij zijn predikantschap met het vak van leraar op het Krimpenerwaard College gedurende zestien jaar. “Met de lopende fusie van de kerken ben ik daar mee gestopt, maar het bloed kruipt toch waar het niet gaan kan, wetenschap en docentschap zijn mij toch dierbaar.”

Formeel is een predikant voor tenminste vier jaar aan een gemeente verbonden, maar over verdere duur staat niets vast. “Bij mij werd dat dus ruim twintig jaar. Over het heel lang staan in een gemeente lopen de meningen overigens uiteen. Feit is dat als je zoals ik, zolang aan een gemeente verbonden bent die niet zo groot is, je er natuurlijk mee verweven raakt. Je kent de mensen door en door. Dat geeft wel een speciale dynamiek. Het was dan ook lastig om alles los te laten.” Den Hartogh typeert daarbij de Ark-gemeente als ‘warm en betrokken’. “Ik heb me er altijd thuis gevoeld en als je weet wat er leeft onder de mensen kun je daar in de verkondiging op aansluiten.”

Verschrikking
De interesse voor theologie ontstond voor Den Hartogh op de middelbare school, al lag daar wel een trieste gebeurtenis aan ten grondslag. “Een klasgenoot werd doodgereden door een automobilist met teveel drank op. De familie was lid van een streng-orthodoxe gemeenschap en de predikant die de begrafenis leidde was een ‘verschrikking’. Onder klasgenoten heerste verbijstering van ‘wat is dit?’ Ik sprak toen veel met een godsdienstleraar en die vroeg of theologie niets voor mij was. Ik had daar nooit echt over nagedacht, maar ben me er wel in gaan verdiepen. Niet zozeer met het plan om dominee te worden, maar gewoon de studie an sich. Echter als je eenmaal afgestudeerd bent, kun je weinig kanten op, het wordt godsdienstleraar of predikant. Dat eerste zag ik niet zitten, dan toch maar predikant. Geen moment spijt van gehad, het is een ongelofelijk veelzijdig bestaan, waarbij ik wel moet opmerken dat de complexiteit enorm is toegenomen. Een voorbeeld: in de opleiding kwam een onderwerp als incest niet aan bod. Voor zover ik me kan herinneren was zelfs het woord nog tamelijk onbekend, terwijl je daar in de loop der jaren wel mee te maken krijgt en het tegenwoordig een zaak is die met regelmaat het nieuws haalt. Maar toen ik in 1986 begon - in een kleine boerengemeenschap in de Achterhoek - bleef dat vrijwel helemaal onder de radar. Mijn tweede gemeente was Werkendam. Daarna begon ik aan de Universiteit Utrecht aan mijn promotiestudie en na in 1999 gepromoveerd te zijn, stond ik voor de keus: het onderwijs in of op zoek naar een nieuwe gemeente. Toen kwam Krimpen langs en de rest is history.” 

Den Hartogh benadrukt dat het voor kerken in deze tijd van belang is om hun ‘gezicht’ te laten zien. “De positie van de kerk is landelijk gezien onder druk komen te staan, met name door de afname van het aantal leden. Daar hebben vrijwel alle kerkgenootschappen mee te maken. Direct gevolg daarvan is enerzijds dat inmiddels een groot aantal kerkgebouwen gesloten is, anderzijds dat daardoor de zichtbaarheid van de kerk in de samenleving minder wordt. Terwijl dat juist van essentieel belang is. Dat je jezelf niet opsluit in de eigen ruimte. Kijk, vanuit historisch perspectief bezien heeft de Kerk al heel wat klappen te verduren gehad. Soms nog en lijkt ze af en toe op sterven na dood. Wat echter bijzonder is, is dat diezelfde Kerk altijd weer blijk geeft van een ongekende veerkracht, waardoor ze altijd is blijven bestaan. Dat is gelukkig niet alleen mensenwerk, maar we mogen ook geloven dat de Kerk het lichaam van Christus is, dat Hij het is die zorgt dat zijn Kerk in stand blijft. Dat geeft me hoop voor de toekomst.”

De afscheidsdienst van dr. Gert Den Hartogh vindt plaats op zondag 11 december in de Fonteinkerk aan de Burgemeester Aalberslaan 41 in Krimpen aan den IJssel en begint om 10.00 uur.