Alblasserdamse Huisarts Ton den Hartog: ‘De grens is bereikt’

ALBLASSERDAM • De werkdruk bij huisartsen is onverminderd hoog. Huisarts Ton den Hartog uit Alblasserdam nam daarom afgelopen zomer deel aan een demonstratie op het Haagse Malieveld. ‘Ik denk dat de zorg in gevaar komt.’

Via de telefoon geeft Den Hartog uitleg. Hij is tien jaar huisarts. “De werkdruk is in de afgelopen vijf jaar steeds meer toegenomen. In mijn praktijk zie ik 25 tot 30 mensen per dag, visites doe je tussen de middag, lunchen moet vaak in de auto. Administratieve taken blijven liggen, dus die verplaats je noodgedwongen naar de avond. De coronatijd heeft de emmers bij veel artsen doen overlopen. Er is een moment geweest waarop we dachten: dit houden we niet vol.”

Vaker parttime
Den Hartog ziet in het land steeds meer collega’s stoppen. “’Daarnaast is er te weinig nieuwe aanwas en zijn meer collega’s parttime gaan werken, omdat 50 tot 60 uur per week niet is vol te houden en je ook avond-, nacht- en weekenddiensten hebt. Maar ook parttimers werken soms gewoon nog 40 uur in de week. Het aandeel vrouwen is toegenomen, zij werken vaker parttime en als zzp’er of in loondienst, niet als praktijkhouder. Overigens geldt dit ook steeds meer voor mannelijke collega’s.”

Werkdruk
De overheid moet ingrijpen, vindt de Alblasserdamse arts. “Ik denk dat de hele persoonsgerichte zorg in gevaar komt. Dat zie je ook in de thuiszorg en bij de geestelijke gezondheidszorg, de GGZ. Ik denk zeker dat de werkdruk ten koste gaat van de kwaliteit.”

Patiëntenstop
Alle huisartsenpraktijken in Alblasserdam hebben een patiëntenstop ingevoerd. Om weer patiënten te kunnen aannemen zouden zij hun praktijken groter moeten maken. “Maar meer personeel inzetten komt de persoonsgerichte zorg niet altijd ten goede. De patiënt ziet graag de eigen dokter. Onze kwaliteit zit hem daarin dat je de patiënten kent. Je bent vaak de ‘familiedokter’ van meerdere generaties. Als huisartsen lossen we het grootste deel van de zorgvragen op, terwijl we het kleinste deel van het zorgbudget gebruiken. We doen voor een klein budget heel veel werk, krijgen veel taken opgelegd en doen het toch wel omdat we heel betrokken zijn. Maar de grens is bereikt.”

Poortwachter
Den Hartog vervolgt: “Dat de kosten van onze zorg zo laag zijn komt mede doordat we onze patiënten kennen. Daardoor weten we de voorgeschiedenis en doe je geen dubbel onderzoek. Vertrouwen maakt ook dat mensen minder geneigd zijn te vragen om naar ziekenhuis te mogen, voor bijvoorbeeld een second opinion. Je kunt dus beter functioneren als poortwachter richting ziekenhuis. Als de kracht van de huisartsenzorg verloren gaat, levert dat meer zorgvragen op in de tweede lijn.”

Wachtlijsten GGZ
Gevraagd naar een oplossing erkent Den Hartog: “Het is complex. Als we het willen blijven doen als voorheen, dan hebben we capaciteitsproblemen. De problemen in huisartsenzorg hebben meerdere oorzaken. Het komt doordat de GGZ lange wachtlijsten heeft. Vergrijzing is ook een oorzaak, er zijn meer complexe problemen bij ouderen. Een andere factor zijn de kosten van huisvesting voor huisartsen. Het is daardoor moeilijker om uit te breiden of een nieuwe praktijk te starten.”

Meer personeel
“Het is vooral belangrijk dat de arts per patiënt meer tijd krijgt. Men wil praktijken daarom verkleinen. Maar met de extra taken die op ons afgekomen zijn heb je meer fte nodig, dus meer geld om meer personeel en ruimere huisvesting te regelen. Ook kan de overheid de eerste lijn versterken door in de geestelijke gezondheidszorg te investeren. Verder moeten er meer opleidingsplaatsen komen voor jonge mensen die huisarts willen worden.”

Marktwerking
De marktwerking in de zorg heeft bijgedragen aan de problemen, constateert Den Hartog. “De verantwoordelijkheid leggen bij de zorgverzekeraar, dat staat vaak haaks op hoe wij kijken naar de huisartsenzorg. De zorg is geen standaardmarkt. Wel is het goed om te kijken naar een stelsel waarin je reguleert, zodat de kosten niet de pan uit rijzen.”

Zorgakkoord
In het het IZA (integraal zorgakkoord) dat op Prinsjesdag is gepresenteerd, is er ook aandacht voor de problemen in de huisartsenzorg. Den Hartog: “Het lijkt erop dat het akkoord ruimte biedt om de komende jaren de problematiek aan te pakken. Het is goed te zien dat ook in Den Haag de noodzaak tot versterking van de huisartsenzorg is opgepikt. Dit biedt perspectief om ook voor de toekomst de persoonsgerichte zorg van de huisarts voor iedereen beschikbaar te houden.”