Romeinse hoofdweg door Altena blijft een raadsel: ‘Geen concreet resultaat’

ALTENA • Het nieuwste boek ‘Een Romeinse ‘zilveren’ eeuw in de gemeente Altena’ van Kees van Maastrigt (82) biedt een schat aan informatie over de Romeinse archeologische vondsten in de gemeente Altena. 

Ook de ontdekking van het Romeinse urnenveld in Veen mag bijzonder heten. Met in één van de urnen zelfs de resten van een ongeboren kindje. Enige zekerheid of hier nu wel of geen Romeinse ‘heerbaan’ lag durft Van Maastrigt niet te geven. Datzelfde geldt voor het vage vermoeden dat de Romeinse halteplaats Caspignio daadwerkelijk het dorp Giessen, of toch Almsvoet was. 

Boekje
Het begin van de coronapandemie in voorjaar 2020 vormde de aanzet voor Van Maastrigt om de Romeinse archeologische vondsten in de streek te beschrijven. Een deel van de tekst schreef hij al in 2012 na de bijzondere ontdekking van het Romeinse urnenveld in Veen. “Na die opgraving was het de bedoeling dat alle inwoners van Veen en Wijk een boekje zouden krijgen met de beschrijving van de vondsten, Woonlinie was daar toen erg enthousiast over, maar het boekje is nooit uitgegeven.

Urnenveld
Een Romeins urnenveld komt niet zo vaak voor, tijdens de opgraving wisten we niet wat we zagen. Het was ongekend wat we vonden. Tijdens de coronalockdown kwam ik mijn tekst over het urnenveld weer tegen en besloot het alsnog te gebruiken voor een boek over de archeologische vondsten in de streek uit de Romeinse tijd. Vooral de laatste jaren zijn door metaaldetectors heel veel prachtige dingen gevonden.

Dat is ook de reden geweest dat de vondst van dat urnenveld heel lang is stil gehouden, om te voorkomen dat schatgravers met hun detectors gaan zoeken. Dat doen ze soms zelfs ‘s nachts.” De opgraving in Veen was aan de Grotestraat, bijna recht tegenover de oude Hervormde kerk.

Archeologische vondsten
Van Maastrigt, voorheen geschiedenisleraar op het Altena college, was zelf jarenlang voorzitter van de archeologische vereniging in Altena, de naam is inmiddels omgevormd tot Archeo Altena. Veel archeologische vondsten werden al in de jaren vijftig en zestig gedaan door Huib Voogd en later door Johan Hendriks.

Nog weer later kwamen daar bijzondere Romeinse vondsten op de Hoge Woerd nabij Genderen bij, van onder andere Gijs-Jan van Hemert, Arie Vos en Hennie de Graaff. Zoals vele munten, fibula’s en beeldjes van onder andere de Romeinse god Mercurius en de godin Minerva. Ondanks die bijzondere vondsten is er volgens Van Maastrigt ook veel verdwenen tijdens de ruilverkaveling in het gebied in de jaren zestig. 

Caspignio
In het boek schrijft Van Maastrigt ook een aantal theorieën over de ‘Peutinger kaart’, een Romeinse landkaart die door generaals als reisgids werd gebruikt en waarop ook het rivierengebied van Nederland is afgebeeld. Aangenomen wordt dat de grens van het Romeinse rijk langs de Rijn lag met de thans meer bekende ‘Limes’.

Op de Peutingerkaart staat ook de plaatsnaam Caspignio, sommigen archeologen situeren deze aanduiding bij het dorp Giessen, weer anderen denken aan Almsvoet, één van de verdronken dorpen van de Groote Waard ten tijde van de Sint Elisabethsvloed. Van Maastrigt zet vraagtekens bij deze theorieën en twijfelt sterk of in het Land van Heusden en Altena ooit zo’n Romeinse heerbaan heeft gelegen. Ook over de bewoning van het gebied door de Romeinen blijven veel raadsels bestaan, ondanks de vele, bijzondere archeologische vondsten uit die tijd.

Geen concreet resultaat
“Allereerst kunnen we vaststellen dat de zoektocht naar een Romeinse weg geen concreet resultaat heeft opgeleverd. Dat was ook moeilijk te verwachten. We hebben niet kunnen ontdekken waar in de gemeente Altena de zuidelijke route op de Peutingerkaart heeft gelopen. We hebben wel aan kunnen tonen dat er in de huidige gemeente Altena een overvloed aan Romeins materiaal aanwezig is”, zo schrijft Van Maastrigt in zijn conclusie.

“In de eerste en de tweede eeuw na Christus ontwikkelde zich in het oostelijke deel van de gemeente, naar het zich archeologisch laat aanzien, een sterk geromaniseerde samenleving. Het gebied omvat de voormalige gemeente Aalburg. De vondst van het crematieveld in Veen is een meer dan sterke aanwijzing op die Romeinse aanwezigheid. Door verder onderzoek moet blijken in hoeverre het gebied een aparte plaats kan krijgen in de beschrijving van Nederland in de Romeinse tijd. Wellicht wordt ooit duidelijk of de Romeinse halteplaats Caspingio in de huidige gemeente Altena lag, of toch elders.”

Een Romeinse ‘zilveren’ eeuw in de gemeente Altena
In het boek ‘Een Romeinse ‘zilveren’ eeuw in de gemeente Altena’ beschrijft Kees van Maastrigt de ontdekking van een Romeins urnenveld in Veen, maar gaat hij ook uitgebreider in op de vele Romeinse vondsten in het Land van Heusden en Altena.

Het boek is voor 19,95 te koop bij de boekhandels in de streek. (ISBN/EAN 978 94 92576 613). Uitgever is Pictures & Publishers te Woudrichem.