Beklemmende eenakter 'Bergtaal' in De Hoeksteen

SCHOONHOVEN • Met de eenakter 'Bergtaal' van de Engelse schrijver Harold Pinter wijst een gemêleerd gezelschap van toneelspelers van Arto Post Laboro en De Hoeksteen op intimidatie en vernedering. Een beklemmend verhaal over machtsmisbruik, dat doordringt tot in je vezels.

"En vooral herkenbaar vanwege het enorme aantal vluchtelingen in de huidige wereld", menen Conny van der Heul, Erna Correljé en regisseuse Bella Lens. "We hadden vooraf de keuze uit vier stukken, maar kwamen unaniem op 'Bergtaal' uit. We hebben met dit optreden niet de illusie dat we de mensheid aan het denken zetten, maar zie het als een klein gebaar naar onze toeschouwers. Je kan deze eenakter immers overal invullen: in Turkije, Syrië, Irak, Afghanistan en Mali bijvoorbeeld. De beelden op televisie zijn vreselijk. De vluchteling is vaak een verschoppeling, die verdreven is van huis en haard."

Littekens
Vrouwen, kinderen en ouderen vol geestelijke en lichamelijke littekens. Dat is het lot van ontheemden, die zich slechts aan lotgenoten kunnen vastklampen. De wereld lust hen niet en houdt grenzen gesloten. In 'Bergtaal' wordt de slachtoffers zelfs hun identiteit ontnomen. Ze mogen van hun bewakers hun eigen taal niet meer spreken.

Pinter waarschuwt zijn publiek: als vluchteling ben je niemand. "Droevig, schokkend en tranentrekkend", omschrijft regisseuse Bella Lens (83) de rauwe eenakter, die zij zelf ooit speelde bij Arto. "Alleen had ik er toen geen goed gevoel bij. De toenmalige regisseur lette meer op de plaatjes dan op de inhoud. Dan mis je volgens mij de strekking van het stuk."

Scheldpartij
Dat zal de toneelveteraan niet overkomen. Ze heeft zich ondanks lichamelijke klachten gestort op de eenakter. De originele versie is een ordinaire scheldpartij, maar zover laat Bella Lens het niet komen. Ze heeft het scenario aangepast zonder dat het stuk uit z'n evenwicht raakt. "De zeggingskracht heeft er bepaald niet onder geleden. Ik denk dat je met subtiele taal meer bereikt dan harde woorden. Pinter was woest over de passiviteit van de Westerse landen. Hij noemde Bush en Blair massamoordenaars. Vluchtelingen werden aan het lot overgelaten. Dat ging hem aan het hart. Hij schreef 'Mountain Language' in 1988 na bezoek aan Koerdische kampen in Turkije."

'Bergtaal' wordt op woensdag 22 februari om 20.00 uur opgevoerd in de kleine zaal van de protestantse gemeente De Hoeksteen. "Dat zorgt voor een intieme sfeer en komt sneller 'binnen' bij het publiek", aldus Bella Lens. "En als het drukker wordt, spelen we het twee keer achter elkaar. Dat is geen enkel probleem."

In de zaal kunnen zo'n vijftig toeschouwers plaatsnemen. De toegang is gratis.

Pieter van der Laan