Afgestompt in Benschop

BENSCHOP • Een akelig lege huurwoning in een wijk in Benschop. Een kapotte fiets voor de deur. De gordijnen potdicht. Rahima Koerdo heeft net de vloer gedweild en thee gezet. Gastvrijheid is een groot goed, armoede ten spijt.

Ze komt zelden buiten. Ze voelt dan ogen in haar rug. Of er werkelijk in de buurt op haar wordt gelet weet Rahima Koerdo (43) eigenlijk niet. Schaamte overheerst. Haar financiële situatie veroorzaakt voortdurend stress en gezondheidsklachten. Misschien is haar psyche wel aangetast. "Wat zou ik graag in de polder fietsen met m'n hoofd in de wind. Zonder zorgen en met een grote glimlach."

Of dat er snel van zal komen, lijkt meer droom dan werkelijkheid. De Koerdische vrouw zit in de schuldsanering en probeert met een bijstandsuitkering een gezin met zes kinderen te onderhouden. Tot nu toe lukte dat nauwelijks en stapelden de schulden zich op. Maandelijks in kleine beetjes afbetalen is al een hele opgave. In ieder geval scheelt dat incassobureaus aan de deur.

Marktplaats
Dochter Rozjan (22) heeft haar eigen spaargeld – verdiend als onderwijs-assistent – moeten gebruiken voor de aanschaf van studieboeken. "Ik speur vaak naar koopjes op Marktplaats", geeft de aanstaande lerares Engels toe. "Je wordt er handig in."

Een forse kostenpost is al weggevallen: haar oudste dochter Bizjan woont sinds kort met haar door de IND toegelaten echtgenoot en twee kinderen verderop in Benschop. "Ze hebben een tijdje bij ons ingewoond in afwachting van een woning. We zaten soms met negen personen rond de tafel. Dat kan heel gezellig zijn als je genoeg te eten hebt, maar met weinig of niets is dat geen feest."

De pakketten van de Voedselbank uit Lopik zijn dan ook welkom. Een vrijwilliger brengt de krat met de auto naar Benschop, omdat Rahima niet over een vervoermiddel beschikt. "We zijn met alles blij, maar varkensvlees mogen wij niet eten als moslim. Dat zit helaas in veel producten. Meestal beperken we ons tot groenten en fruit. Soms zitten er een paar tomaten en komkommers bij. Dan hebben we iets extra."

Rondzwervingen
Ze wil niet klagen, maar na jaren rondzwerven langs asielzoekerscentra en overleven met kinderen die je alles wil geven, raak je afgestompt. Soms was er sprake van botte pech. Zoals met de gezinshereniging, die volledig spaak liep.

Daarvoor moeten we terug naar de eeuwwisseling. Rahima's man dook onder omdat het Irakese leger van Saddam Hoessein de Koerden in Dukoh martelde en vermoordde. "Mijn echtgenoot was zijn leven niet zeker. Hij vluchtte uiteindelijk in 1997 naar Europa. In 2001 kregen we toestemming om ons bij hem aan te sluiten, maar hij woonde met meerdere mannen in een opvanglocatie. We moesten geduld hebben. Juist toen wij hoopten een woning te krijgen, vielen de Amerikanen in maart 2003 Irak binnen vanwege de aanslagen in New York. Ik kreeg bij de naturalisatiedienst te horen dat de toestand in Koerdistan zou verbeteren en wellicht tot 'veilig gebied' zou worden verklaard. Dat leidde tot diverse rechtszaken, stagnatie en uitstel. Pas in 2008 kregen we een verblijfsvergunning, inclusief een woning in Benschop. Toen had ik dus zeven jaar lang met zes kinderen zonder echtgenoot in diverse asielzoekerscentra gewoond. We waren zwervers met een dak boven hun hoofd."

Het gescheiden leven van man en vrouw én gezin leverde spanningen op. Rahima wil er niet over uitweiden, maar feit is dat ze er nu alleen voor staat. Met schaarse middelen is dat een beproeving. En als de dochters geld verdienden, werd dat bij het gezinsinkomen opgeteld en verrekend.

"Rozjan heeft tijdelijk in een callcenter gewerkt. Ze mocht iets bijverdienen zonder dat het ten koste zou gaan van mijn uitkering. Ze wilde daarom 12 uur per week werken, maar het callcenter eiste dat ze ten minste 15 uur beschikbaar zou zijn. Dat heeft ze gedaan, maar vervolgens werd bij mij 125 euro ingehouden. Zo blijf je in een cirkel rond draaien."

Dat geldt feitelijk ook voor de gebruikte spullen, die ze op de kop tikt. "Buiten staat een fiets, die we van een vriendelijke vrouw uit Vleuten kregen. Het zadel is kapot en de remmen doen het niet meer. Ik kan de reparaties niet betalen. Voedsel en kleding krijgen voorrang."

Het lijkt er op dat ze enige financiële ruimte krijgt als de oudste kinderen op zichzelf gaan wonen. "Dat zei de mevrouw van de schuldsanering ook, maar ik kan ze toch niet op straat zetten? Zij hebben ook geen geld om een toekomst op te bouwen. Mijn hart breekt door alle ellende."

Bingo
Ze ziet dat het anders kan. In Benschop woont nog een ander Koerdisch gezin. Man en vrouw hebben werk. Hun kinderen groeien op in welvaart. "Hoe noem je zoiets in het Nederlands? Bingo? Dat zei mijn dochter in ieder geval tegen mij. Ik ben niet jaloers. Ik gun deze mensen voorspoed. Ik vraag me alleen af waarom wij steeds met teleurstellingen te maken krijgen."

Terug naar Koerdistan is vanwege het oorlogsgeweld geen optie. Rahima: "Mijn kinderen groeien hier in vrede op, leren de taal en zoeken hun weg. Ik heb ook al twee kleinkinderen. Die willen oma wel blijven zien. En dat geldt ook andersom."

Het Kontakt probeert armoede in de Krimpener- en Lopikerwaard een 'gezicht' te geven door het begrip vanuit verschillende aspecten te belichten. Wat is armoede en wat doet het met je? Dit is het achtste deel in deze reeks. De vorige artikelen zijn terug te vinden op http://www.hetkontakt.nl (dossier 'armoede in de polder'). Voor reacties en suggesties: r.vanderhek@hetkontakt.nl

Pieter van der Laan